કારગિલ વિજય દિવસ 26 જુલાઈએ ઉજવવામાં આવે છે. 26 જુલાઈ 1999ના રોજ ભારતીય સેનાએ કારગીલ યુદ્ધ દરમિયાન ‘ઓપરેશન વિજય’ સફળતાપૂર્વક પાર પાડીને ભારતની ધરતીને ઘુસણખોરોની ચુંગાલમાંથી મુક્ત કરાવી હતી. ભારતના બહાદુર સપૂતોએ કારગીલના શિખરો પરથી પાકિસ્તાની સેનાને ભગાડીને ત્રિરંગો લહેરાવ્યો હતો. ત્યારે અટલ બિહારી વાજપેયીની સરકાર સત્તામાં હતી. આવો જાણીએ આ યુદ્ધ વિશે વિગતે

કારગીલમાં ઘૂસણખોરીની જાણ સૌ પ્રથમ તાશી નામગ્યાલ નામના સ્થાનિક ભરવાડ દ્વારા કરવામાં આવી હતી, જે કારગીલના બાલ્ટિક સેક્ટરમાં પોતાના નવા યાકની શોધ કરી રહ્યો હતો. યાકની શોધ દરમિયાન તેણે શંકાસ્પદ પાક સૈનિકો જોયા. આ પછી પહેલીવાર 3 મેના રોજ પેટ્રોલિંગ દરમિયાન ભારતીય સેનાને ખબર પડી કે કેટલાક લોકો ત્યાં ગતિવિધિઓ કરી રહ્યા છે. પહેલીવાર પાકિસ્તાની ઘૂસણખોરો દ્રાસ, કકસર અને મુશકોહ સેક્ટરમાં જોવા મળ્યા હતા. તે સમયે કેન્દ્રમાં અટલ બિહારી વાજપેયીની સરકાર હતી જેને આ ઘૂસણખોરીની જાણકારી મળી હતી.

8 મે, 1999ના રોજ પાકિસ્તાનની 6 નોર્ધન લાઇટ ઇન્ફન્ટ્રીના કેપ્ટન ઇફ્તેખાર અને લાન્સ હવાલદાર અબ્દુલ હકીમ 12 સૈનિકો સાથે કારગીલમાં આઝમ ચોકી પર બેઠા હતા. તેણે કેટલાક ભારતીય પશુપાલકોને દૂરથી તેમના ઢોર ચરતા જોયા. તેઓ એકબીજા સાથે વાત કરવા લાગ્યા કે શું તેમને બંધક બનાવવા જોઈએ. લગભગ દોઢ કલાક પછી, આ ભરવાડો ભારતીય સેનાના 6-7 સૈનિકો સાથે ત્યાં પાછા ફર્યા. જ્યારે ભારતીય સૈનિકોને ખબર પડી કે મોટી સંખ્યામાં પાકિસ્તાની સૈનિકોએ કારગીલની પહાડીઓની ઊંચાઈઓ પર કબજો જમાવી લીધો છે, ત્યારે તેઓએ દૂરબીન વડે વિસ્તારનું નિરીક્ષણ કર્યું અને પાછા ગયા. લગભગ 2 વાગ્યે, એકલામા હેલિકોપ્ટર ત્યાં ઉડતું આવ્યું અને તેણે આઝમ, તારિક અને તશફીન ચોકીઓ પર ગોળીબાર કર્યો. કેપ્ટન ઇફ્તેખારે ભારતીય હેલિકોપ્ટર પર ગોળીબાર કરવા માટે બટાલિયન હેડક્વાર્ટર પાસેથી પરવાનગી માંગી હતી પરંતુ તેને પરવાનગી આપવામાં આવી ન હતી કારણ કે તે કંઇક મોટું કરવાનું વિચારી રહયા હતા.

જ્યારે કારગીલની ટોચ પર પાકિસ્તાની સૈનિકો અને કાશ્મીરી આતંકવાદીઓ જોવા મળ્યા હતા ત્યારે  8 મે, 1999ના રોજ ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે  કારગિલ યુદ્ધ થયું હતું. જ્યારે કારગિલનું યુદ્ધ થયું ત્યારે ભારતીય સેના પ્રમુખ જનરલ વેદપ્રકાશ મલિક પોલેન્ડ અને ચેક રિપબ્લિકની મુલાકાતે હતા જ્યાં તેમને ભારતીય રાજદૂત દ્વારા આ સમાચાર આપવામાં આવ્યા હતા કે ભારતઅને પાકિસ્તાન વચ્ચે યુદ્ધ શરૂ થઈ ગયું છે. 

કારગિલ યુદ્ધ સમયે ભારતના વડાપ્રધાન અટલ બિહારી વાજપેયી હતા અને તેમણે પાકિસ્તાનના વડાપ્રધાન નવાઝ શરીફને ફોન કર્યો હતો. વાજપેયીએ શરીફને ફરિયાદ કરી કે તમે મારી સાથે ખરાબ વ્યવહાર કર્યો છે. એક તરફ તમે મને લાહોરમાં ગળે લગાવી રહ્યા હતા, તો બીજી તરફ તમારા માણસો કારગીલની પહાડીઓ પર કબજો જમાવી રહ્યા હતા. નવાઝ શરીફે કહ્યું કે તેમને આ વાતની બિલકુલ જાણ નથી.

આ યુદ્ધમાં પાકિસ્તાનના લગભગ 5 હજાર સૈનિકો સામેલ હતા. આ સાથે હજારો આતંકવાદીઓ પણ આ યુદ્ધમાં સામેલ થયા હતા. યુદ્ધ દરમિયાન પાકિસ્તાની સૈનિકો 15 હજાર ફૂટ ઉપર હતા અને ભારતીય સેના તેમની નીચે 4 હજાર ફૂટ હતી. કારગિલ યુદ્ધ દરમિયાન પાકિસ્તાનમાં નવાઝ શરીફની સરકાર હતી, જેણે એક તરફ ભારત તરફ મિત્રતાનો હાથ લંબાવ્યો અને બીજી તરફ ઘૂસણખોરી કરીને ભારત સાથે દગો કર્યો. આ યુદ્ધમાં બોફોર્સ ગનનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો. જેના કારણે દુશ્મનોને ઘૂંટણિયે પડી જવાની ફરજ પડી હતી. વિશ્વમાં સૌથી વધુ ઊંચાઈએ લડાયેલું આ પ્રથમ યુદ્ધ હતું.

9 જૂનના રોજ, ભારતીય સેનાએ બાલ્ટિક ક્ષેત્રમાં 2 ચોકીઓ કબજે કરી. ત્યારબાદ 13મી જૂને દ્રાસ સેક્ટરમાં ટોલોલિંગને કબજે કરવામાં આવ્યું હતું. 29 જૂને ભારતીય સેનાએ અન્ય બે મહત્વની પોસ્ટ 5060 અને 5100 પર કબજો કરીને પોતાનો ધ્વજ ફરકાવ્યો હતો. 11 કલાકની લડાઈ પછી, ભારતીય સેનાએ ફરીથી ટાઈગર હિલ્સ પર કબજો કર્યો, ત્યારબાદ બટાલિક સ્થિત જુબર હિલ પણ કબજે કરવામાં આવી.

1999ના કારગિલ યુદ્ધમાં આર્ટિલરી ગનમાંથી 2 લાખ 50 હજાર શેલ અને રોકેટ છોડવામાં આવ્યા હતા. 300થી વધુ તોપો, મોર્ટાર અને રોકેટ લોન્ચરથી દરરોજ લગભગ 5 હજાર બોમ્બ છોડવામાં આવ્યા હતા. 26 જુલાઈ, 1999ના રોજ, ભારતીય સેનાએ કારગિલ યુદ્ધ દરમિયાન ‘ઓપરેશન વિજય’ સફળતાપૂર્વક પાર પાડીને ભારતને ઘુસણખોરોની ચુંગાલમાંથી મુક્ત કરાવ્યું હતું.

કારગિલની ઉંચાઈ દરિયાઈ સપાટીથી 16થી 18 હજાર ફૂટ છે, આવી સ્થિતિમાં વિમાનોએ લગભગ 20 હજાર ફૂટની ઊંચાઈએ ઉડવું પડે છે. કારગિલ યુદ્ધમાં મિરાજ માટે માત્ર 12 દિવસમાં લેસર ગાઈડેડ બોમ્બ સિસ્ટમ તૈયાર કરવામાં આવી હતી. ભારતીય વાયુસેનાએ પાકિસ્તાની સૈનિકો સામે મિગ-27 અને મિગ-29 વિમાનોનો ઉપયોગ કર્યો હતો.

કેપ્ટન વિક્રમ બત્રા 1999ના કારગિલ યુદ્ધના હીરો હતા. તેમણે પોઈન્ટ 5140ને પાકિસ્તાનના કબજામાંથી મુક્ત કરાવ્યો હતો. જ્યારે કેપ્ટન વિક્રમ બત્રાએ આ શિખર પરથી પોતાની જીતનું રેડિયો ‘યે દિલ માંગે મોર’ કર્યું ત્યારે તેમનું નામ માત્ર સેનામાં જ નહીં પરંતુ સમગ્ર ભારતમાં હતું. આ દરમિયાન, વિક્રમના કોડ નેમ શેર શાહ સાથે, તેમને ‘કારગિલ કા શેર’નું નામ પણ આપવામાં આવ્યું હતું.

લગભગ 3 મહિના સુધી ચાલેલા આ યુદ્ધમાં ભારતના 562 સૈનિકો શહીદ થયા હતા અને 1363 અન્ય ઘાયલ થયા હતા, જ્યારે પાકિસ્તાનના સત્તાવાર આંકડાઓ અનુસાર, 600થી વધુ સૈનિકો માર્યા ગયા હતા અને 1500થી વધુ ઘાયલ થયા હતા. બિનસત્તાવાર આંકડાઓ અનુસાર, 3 હજાર સૈનિકો માર્યા ગયા હોવાનું કહેવાય છે.