ભારતના વિદેશ મંત્રી એસ જયશંકરે મોસ્કોમાં રશિયાના રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમીર પુતિન સાથે મુલાકાત કરી છે. આ દરમિયાન બંને વચ્ચે ઘણા મુદ્દાઓ પર ચર્ચા થઈ હતી. વિદેશ મંત્રી જયશંકર હાલમાં રશિયાની પાંચ દિવસની મુલાકાતે છે, અહીં તેઓ તેમની મુલાકાતના ત્રીજા દિવસે રાષ્ટ્રપતિ પુતિનને મળ્યા હતા.

વિદેશ મંત્રી જયશંકર સાથે રાષ્ટ્રપતિ પુતિનની આ મુલાકાત ઘણી રીતે ખાસ હતી અને તે ભારત અને રશિયાની મિત્રતાનું પ્રતિબિંબ હતું. સામાન્ય રીતે રાષ્ટ્રપતિ પુતિન કોઈપણ દેશના વિદેશ મંત્રીને મળતા નથી. વિદેશ મંત્રીઓને મળવાની જવાબદારી રશિયાના વિદેશ મંત્રી સર્ગેઈ લવરોવની છે.

જો કે, ભારત સાથેની તેમની નિકટતાને કારણે, આ પ્રોટોકોલને બાજુ પર રાખવામાં આવ્યો હતો અને વિદેશ મંત્રી જયશંકર તેમને મળ્યા હતા. આ દરમિયાન તેમની અને રાષ્ટ્રપતિ પુતિન વચ્ચેની વાતચીત દરમિયાન બેઠક વ્યવસ્થાની તસવીરો પણ વાયરલ થઈ હતી અને તેમાંથી અલગ-અલગ અર્થ કાઢવામાં આવ્યા હતા.

રાષ્ટ્રપતિ પુતિન અને વિદેશ મંત્રી જયશંકર વચ્ચે ભારત-રશિયા સંબંધોને લગતા ઘણા મુદ્દાઓ પર ચર્ચા થઈ હતી. વિદેશ મંત્રી જયશંકરે રાષ્ટ્રપતિ પુતિન સાથે ભારત-રશિયા સંબંધોની ઊંડાઈ દર્શાવતા વડાપ્રધાન મોદીએ લખેલો પત્ર પણ શેર કર્યો હતો. આ દરમિયાન વિદેશ મંત્રી જયશંકરે રાષ્ટ્રપતિ પુતિનને કહ્યું કે બંને દેશો વચ્ચેનો વેપાર હવે 50 અબજ ડોલર (આશરે 45,000 કરોડ રૂપિયા)ને પાર કરી ગયો છે અને આ માત્ર શરૂઆત છે. આ દરમિયાન વિદેશ મંત્રીએ કુડનકુલમ પરમાણુ પ્લાન્ટને લઈને રશિયા સાથે થયેલા કરારનો પણ ઉલ્લેખ કર્યો.

રાષ્ટ્રપતિ પુતિને ભારત અને રશિયા વચ્ચેના સંબંધોમાં પ્રગતિ પર ખુશી વ્યક્ત કરી હતી. તેમણે આ મુશ્કેલ સમયમાં કોઈપણ દબાણમાં આવ્યા વિના સતત કામ કરવા બદલ વડાપ્રધાન મોદીની પણ પ્રશંસા કરી. વડાપ્રધાન મોદીને જૂના મિત્ર ગણાવીને તેમને રશિયાની મુલાકાત લેવાનું આમંત્રણ પણ આપ્યું હતું. તેમણે કહ્યું- “મારા મિત્ર વડાપ્રધાન મોદીને રશિયામાં જોઈને મને ખૂબ જ આનંદ થશે.” વિદેશ મંત્રી જયશંકરે કહ્યું કે વડાપ્રધાન મોદી પોતે 2024માં રશિયાની મુલાકાત લેવા ઈચ્છે છે.

રાષ્ટ્રપતિ પુતિન સાથે મુલાકાત કરતા પહેલા વિદેશ મંત્રી જયશંકરે રશિયાના વિદેશ મંત્રી સર્ગેઈ લવરોવ સાથે મુલાકાત કરી અને સંયુક્ત પ્રેસ કોન્ફરન્સ કરી. લવરોવે UN સુરક્ષા પરિષદમાં ભારતની કાયમી સભ્યપદને સમર્થન આપ્યું હતું અને ભારતના G20 અધ્યક્ષપદ દરમિયાન લીધેલા નિર્ણયો પર ખુશી વ્યક્ત કરી હતી. વિદેશ મંત્રી જયશંકરે રશિયાને સારા અને ખરાબ સમયમાં સાથ આપનાર મિત્ર ગણાવ્યો હતો.

ઉલ્લેખનીય છે કે છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં ભારત અને રશિયા વચ્ચેના સંબંધો વધુ મજબૂત બન્યા છે. યુક્રેન અને રશિયા વચ્ચે ચાલી રહેલા સંઘર્ષને કારણે પશ્ચિમી દેશોએ રશિયાનો બહિષ્કાર કર્યો છે. જોકે, ભારતે આ યુદ્ધને લઈને એક વખત પણ ખુલ્લેઆમ રશિયાની ટીકા કરી નથી. ભારતે પશ્ચિમી દેશો અને અમેરિકાના દબાણ છતાં યુદ્ધ પછી રશિયા પાસેથી ક્રૂડ ઓઈલ ખરીદવાનું ચાલુ રાખ્યું છે. ભારતે આ નીતિને ‘વ્યૂહાત્મક સ્વાયત્તતા’ નામ આપ્યું છે.