હેડલાઈન :

• તાલિબાન હેઠળ અફઘાનિસ્તાનમાં શરિયા આધારિત પ્રતિબંધ
• વર્ષ 2021 થી 2025 સુધી લાગુ પડેલા 17 નોંધપાત્ર પ્રતિબંધો
• અફઘાનિસ્તાનમાં છોકરીઓને શાળા-યુનિવર્સિટી માં પ્રવેશ પર પ્રતિબંધ
• તાલિબાને જાહેરમાં મહિલાઓ માટે સંપૂર્ણ ચહેરો ઢાંકવાનો બુરખો લાગુ કર્યો
• તાલિબાને અફઘાનિસ્તાનમાં મહિલાઓને એકલા મુસાફરી પર પ્રતિબંધ
• પ્રસારણ દરમિયાન તેમના ચહેરા ઢાંકવાનો આદેશ આપવામાં આવ્યો
• તાલિબાનનો અફઘાનિસ્તાનમાં મહિલાઓને જીમમાં જવા પર પ્રતિબંધ

આપણા ત્યાં એક કહેવત જાણીતી છે કે કોઈ અર્થ વિનાની વાત કરી જોહુકમી સાથે લોકોને પોતાની વાત મનાવવાના પ્રયાસ થાય તો લોકો નેતે તાલિબાની કે તઘલખી હુકમ માનવામાં આવે છે.આને આ પ્રકારના તાલિબાની વટહુકમનો છડેચોક વિરોધ થતો હોય છે.
પરંતુ અફઘાનિસ્તાન એવો દેશ છે કે ત્યાંતો સત્તા જ તાલિબાનીઓના હાથમાં છે.ત્યારે અફઘાની પ્રજાની કેવી હાલત હશે તે આપણે સમજી શકીએ છીએ,ધર્મ,પરંપરા,અને મર્યાદાના નામે અહી લોકો પર આડેધડ નિયોમો લાદી પરેશાન કરવામાં આવે છે તેમાં પણ આવા કાયદાઓથી વિશેષ રીતે મહિલાઓને ખુબ જ મુશ્કેલી ભોગવી પડી રહી છે.ત્યારે આપણે આજના આ વિશેષ અહેવાલમાં અફઘાનિસ્તાનમાં તાલિબાનીઓની જો હુકમી અને તેની પ્રજા અને દેશ પર શુ વિપરિત અસરો જોવા મળી છે તેના પર વાત કરવી છે.

– તાલિબાન હેઠળ અફઘાનિસ્તાન: 2021 થી શરિયા આધારિત પ્રતિબંધો

12 મે,2015 ના રોજ,તાલિબાન સરકારે અફઘાનિસ્તાનમાં ચેસ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો,કારણ કે તે જુગારને પ્રોત્સાહન આપે છે,જે તેમના મતે ઇસ્લામિક કાયદાનું ઉલ્લંઘન કરે છે.શું આ પહેલી વાર થઈ રહ્યું છે? ના
– ઓગસ્ટ 2021 માં સત્તા સંભાળ્યા પછી,તાલિબાને અફઘાન મહિલાઓ અને છોકરીઓ પર અસંખ્ય પ્રતિબંધો લાદ્યા છે,જેમાંથી ઘણા સ્થાનિક અથવા અલિખિત નિયમો દ્વારા લાગુ કરવામાં આવ્યા હોવાની શક્યતા છે. શરિયા કાયદાના કડક અર્થઘટન પર આધારિત આ પગલાં પુરુષો અને લઘુમતી જૂથોને પણ અપ્રમાણસર રીતે અસર કરે છે.આપણે આજે વર્ષ 2024 થી લઈ વર્ષ 2025 સુધી લાગુ પડેલા 17 નોંધપાત્ર પ્રતિબંધો પર વિસ્તૃત ચર્ચા કરવી છે.

– વર્ષ 2021 થી લઈ વર્ષ 2025 સુધી લાગુ પડેલા 17 નોંધપાત્ર પ્રતિબંધો

01. તાલિબાન હેઠળ અફઘાનિસ્તાન:2021 થી શરિયા આધારિત પ્રતિબંધ

– 12 મે, 2025ના રોજ તાલિબાન સરકારે અફઘાનિસ્તાનમાં ચેસ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો,કારણ કે તે જુગારને પ્રોત્સાહન આપે છે જે તેઓ કહે છે કે ઇસ્લામિક કાયદાનું ઉલ્લંઘન કરે છે.
– 12 મે 2025 તાલિબાને અફઘાનિસ્તાનમાં ચેસ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો,જુગારના ડરને કારણે રાષ્ટ્રીય ફેડરેશનને સસ્પેન્ડ કર્યું.
– તાલિબાનોએ અફઘાનિસ્તાનમાં ચેસ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો છે,કારણ કે તેમને ડર છે કે તે જુગારને પ્રોત્સાહન આપે છે,જે તેમના મતે ઇસ્લામિક કાયદાનું ઉલ્લંઘન કરે છે.
– અફઘાનિસ્તાન નેશનલ ચેસ ફેડરેશન એટલે ANCF ને પણ આગામી સૂચના સુધી સસ્પેન્ડ કરવામાં આવ્યું છે.
– અધિકારીઓનો દાવો છે કે આ પ્રતિબંધ શરિયા આધારિત કાયદાઓ પર આધારિત છે,જે સદ્ગુણોના પ્રચાર અને દુરાચાર નિવારણ મંત્રાલય દ્વારા લાગુ કરવામાં આવે છે.
– FIDE ના ભૂતપૂર્વ પ્રમુખ કિરસન ઇલ્યુમઝિનોવે તાલિબાનને પ્રતિબંધ હટાવવા હાકલ કરી છે,વર્ષ 1996 માં તેમના શાસન દરમિયાન સમાન પ્રતિબંધને યાદ કરીને.

તાલિબાન સરકારે અફઘાનિસ્તાનમાં ચેસ પર આગામી સૂચના સુધી પ્રતિબંધ મૂક્યો છે,કારણ કે તેમને ડર છે કે આ રમત ખેલાડીઓ માટે જુગારનું સાધન બની શકે છે.અફઘાનિસ્તાન નેશનલ ચેસ ફેડરેશન ANCF ને પણ સસ્પેન્ડ કરવામાં આવ્યું છે.
દેશના સદ્ગુણ પ્રમોશન અને દુષ્કર્મ નિવારણ મંત્રાલયે આ પગલાની જાહેરાત કરતા કહ્યું કે જ્યાં સુધી ઇસ્લામિક કાયદા સાથે તેની સુસંગતતા નક્કી ન થાય ત્યાં સુધી આ રમત પર પ્રતિબંધ રહેશે.”શરિયામાં ચેસને જુગારનું એક સાધન માનવામાં આવે છે,જે જાહેર કરાયેલા સદ્ગુણના પ્રોત્સાહન અને દુષ્કર્મ નિવારણ કાયદા અનુસાર પ્રતિબંધિત છે,”રમતગમત નિર્દેશાલયના પ્રવક્તા અટલ મશવાનીએ જણાવ્યું હતું. તેમણે કહ્યું કે આ નિર્ણય પાછળ ધાર્મિક ચિંતાઓ હતી.

2. સપ્ટેમ્બર 2021 અફઘાનિસ્તાનમાં છોકરીઓને શાળા-યુનિવર્સિટી માં પ્રવેશ પર પ્રતિબંધ :
અફઘાનિસ્તાન એકમાત્ર એવો દેશ જ્યાં છોકરીઓને માધ્યમિક શાળાઓ અને યુનિવર્સિટીઓમાં પ્રવેશવાથી પ્રતિબંધિત છે.
– 2021 માં તાલિબાનના પુનરાગમન પછી,ઓછામાં ઓછી 1,4 મિલિયન છોકરીઓને માધ્યમિક શિક્ષણથી પ્રતિબંધિત કરવામાં આવી છે,જ્યારે 2.5 મિલિયન છોકરીઓ હવે શાળાની બહાર છે.80 ટકા અફઘાન છોકરીઓ શાળાએ જાય છે.
– પ્રાથમિક શાળામાં હાજરીમાં પણ 1.1 મિલિયનનો ઘટાડો થયો,અને યુનિવર્સિટીમાં પ્રવેશમાં 53 ટકાનો ઘટાડો થયો,જેની અસર છોકરીઓ અને છોકરાઓ બંને પર પડી. 
– યુનેસ્કોએ ચેતવણી આપી છે કે બાળ મજૂરી,નાની ઉંમરના લગ્ન અને કુશળ વ્યાવસાયિકોનો અભાવ અફઘાનિસ્તાનના વિકાસ માટે ગંભીર જોખમ ઊભું કરે છે.

યુએન સાંસ્કૃતિક એજન્સીએ જણાવ્યું હતું કે 2021 માં તાલિબાન સત્તામાં આવ્યા પછી અફઘાનિસ્તાનમાં ઓછામાં ઓછી 1.4 મિલિયન છોકરીઓને માધ્યમિક શિક્ષણની ઍક્સેસથી વંચિત રાખવામાં આવી છે,જેના કારણે એક આખી પેઢીનું ભવિષ્ય હવે “જોખમમાં” છે.

15 ઓગસ્ટ,2021 ના ​​રોજ તાલિબાન સત્તાવાળાઓએ અફઘાનિસ્તાન પર ફરીથી કબજો મેળવ્યાના ત્રણ વર્ષ પૂર્ણ કર્યા હોવા છતાં,યુનેસ્કોએ એક નિવેદનમાં જણાવ્યું હતું કે,પ્રાથમિક શિક્ષણની પહોંચમાં પણ તીવ્ર ઘટાડો થયો છે,1.1 મિલિયન ઓછી છોકરીઓ અને છોકરાઓ શાળાએ જાય છે.

“યુનેસ્કો આ વધતા ડ્રોપ-આઉટ દરના હાનિકારક પરિણામો વિશે ચિંતિત છે,જેના કારણે બાળ મજૂરી અને નાની ઉંમરે લગ્નમાં વધારો થઈ શકે છે,” એજન્સીએ જણાવ્યું હતું.
માત્ર ત્રણ વર્ષમાં,વાસ્તવિક સત્તાવાળાઓએ અફઘાનિસ્તાનમાં શિક્ષણ માટે બે દાયકાની સ્થિર પ્રગતિને લગભગ ભૂંસી નાખી છે,અને એક આખી પેઢીનું ભવિષ્ય હવે જોખમમાં છે.”યુએન એજન્સીએ જણાવ્યું હતું કે લગભગ 2.5 મિલિયન છોકરીઓ હવે શિક્ષણના અધિકારથી વંચિત છે,જે અફઘાન શાળાએ જતી છોકરીઓના 80 ટકાનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે.તાલિબાન વહીવટીતંત્ર,જેને અન્ય કોઈ દેશ દ્વારા માન્યતા આપવામાં આવી નથી તેણે મહિલાઓ પર પ્રતિબંધો લાદ્યા છે જેને સંયુક્ત રાષ્ટ્રએ “લિંગ રંગભેદ” તરીકે વર્ણવ્યું છે.

3. ૦7 મે 2022 : મહિલાઓ માટે ચહેરો ઢાંકવાનું ફરજીયાત

– તાલિબાને મહિલાઓ માટે ચહેરો ઢાંકવાનું ફરજિયાત બનાવ્યું,પુરુષ વાલીઓને જેલમાં ધકેલી દેવાની ધમકી આપી
– તાલિબાને જાહેરમાં મહિલાઓ માટે સંપૂર્ણ ચહેરો ઢાંકવાનો બુરખો લાગુ કર્યો
– વર્ષ 1990 ના દાયકાથી ચાલતા નિયમને પુનર્જીવિત કર્યો
– જે મહિલાઓ પાલન નહીં કરે,તેમના પુરુષ વાલીને સજા થઈ શકે
– પિતા, પતિ, ભાઈને ત્રણ દિવસ સુધીની જેલ થઈ શકે
– આ આદેશ સદ્ગુણ પ્રોત્સાહન અને ગેરવર્તણૂક નિવારણ મંત્રાલય તરફથી આવ્યો છે,જેમાં આજ્ઞાભંગ માટે દંડમાં વધારો કરવામાં આવ્યો છે.
– આ અફઘાન મહિલાઓ પરના ઘણા પ્રતિબંધોમાંથી એક છે,જેમાં માધ્યમિક શિક્ષણ, કામ અને
જાહેર ભૂમિકાઓ પર પ્રતિબંધનો સમાવેશ થાય છે.

અફઘાનિસ્તાનમાં તાલિબાન સાશનમાં આકરા નિયમો લાદવામાં આવ્યા છે. જેમાં મહિલાઓ પર વધુ આકરા નિયમો લાગુ કરાયા છે.તેમાં અફઘાનિસ્તાનમાં મહિલા સ્વતંત્રતા પર તરાપ મારતા તાલિબાનોએ મહિલાઓ માટે બુરખો ફરજીયાત કર્યો છે.જે વર્ષ 1990ના કાયદાને પુનર્જીવીત કર્યો છે. એટલે કે મહિલાઓએ ચહેરો ઢાંકવો આવશ્યક બનાવ્યો છે.અને જો મહિલાઓ આ નિયમનું પાલન નહી કરે તો તેમના પુરુષ વાલી એટલે કે પિતા,પતિ કે ભાઈને જેલ તઈ શકે છે. આ આદેશ સદ્ગુણ પ્રોત્સાહન અને ગેરવર્તણૂક નિવારણ મંત્રાલય તરફથી આવ્યો છે,જેમાં આજ્ઞાભંગ માટે દંડમાં વધારો કરવામાં આવ્યો છેઆ અફઘાન મહિલાઓ પરના ઘણા પ્રતિબંધોમાંથી એક છે,જેમાં માધ્યમિક શિક્ષણ, કામ અને જાહેર ભૂમિકાઓ પર પ્રતિબંધનો સમાવેશ થાય છે.

4. 29 ડિસેમ્બર 2021 તાલિબાને મહિલાઓના મુસાફરી પર પ્રતિબંધ લાદ્યો:

-અફઘાન મહિલાઓ માટે એકલા રોડ ટ્રિપ નહીં.
– તાલિબાને અફઘાનિસ્તાનમાં મહિલાઓને એકલા મુસાફરી પર પ્રતિબંધ લદાયો
– પુરુષ સંબંધી વિના 45 માઈલ એટલે 72 કિમીથી વધુ મુસાફરી કરવાની મનાઈ ફરમાવી
– સદ્ગુણ પ્રમોશન-દુરાચાર નિવારણ મંત્રાલયે દાવો કર્યો
– આ નિયમ મહિલાઓને નુકસાન અથવા “ખલેલ” થી બચાવવા માટે હતો.
– ડ્રાઇવરોને સૂચના આપવામાં આવી હતી કે તેઓ એકલી મહિલાને બેસાડી નહીં શકે
– ખુલ્લા પડદા એટલે કે બુરખા વિના મહિલાઓને તેમના વાહનોમાં ન બેસાડવા પણ આદેશ

તાલિબાને મહિલાઓને અફઘાનિસ્તાનમાં લાંબા અંતરની રોડ ટ્રિપ પર જવા પર પ્રતિબંધ મૂક્યો છે,જેમાં 45 માઇલથી વધુ એટલે કે 72 કિમીથી વધુ અંતર માટે તેમની સાથે પુરુષ સંબંધી હોવું જરૂરી છે.સદ્ગુણના પ્રચાર અને દુરાચાર નિવારણ મંત્રાલયના પ્રવક્તા મોહમ્મદ સાદિક હકીફ મહાજેરે જણાવ્યું હતું કે નવો કાયદો -મહિલાઓને એકલા,લાંબા અંતરની રોડ ટ્રિપ પર પ્રતિબંધ મૂકવાનો -અમલમાં મૂકવામાં આવ્યો છે.તેમણે કહ્યું કે તે મહિલાઓને કોઈપણ નુકસાન અથવા “ખલેલ” પહોંચાડવાથી રોકવા માટે બનાવવામાં આવ્યો છે.

નવા નિયમોમાં ડ્રાઇવરોને બુરખા વગરની મહિલાઓને તેમની કારમાં બેસવા ન દેવાનું પણ કહેવામાં આવ્યું છે,અને કહેવામાં આવ્યું છે કે ડ્રાઇવરોએ “નમાજ સમયે પ્રાર્થના કરવા માટે તેમની કાર યોગ્ય જગ્યાએ રોકવી જોઈએ.”
તાલિબાને સંગીત અને દારૂ પર પણ નવા નિયમો લાદ્યા છે; ડ્રાઇવરોને કારમાં સંગીત વગાડવા પર પ્રતિબંધ છે, અને “કારમાં નશીલા પદાર્થોનો ઉપયોગ અથવા પરિવહન સખત પ્રતિબંધિત છે,” નિયમો કહે છે.સત્તા કબજે કર્યા પછી,તાલિબાને મહિલાઓના અધિકારોના સંદર્ભમાં એક મધ્યમ ચહેરો રજૂ કરવાનો પ્રયાસ કર્યો છે કારણ કે તે વિદેશી સહાયને સ્થિર કરવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યો છે.

પરંતુ જાહેર જીવનમાં મહિલાઓ અને છોકરીઓની હાજરી અનિશ્ચિત બની ગઈ છે.દેશભરમાં ઘણા લોકોને માધ્યમિક શાળાઓમાં પાછા ફરવાની મંજૂરી નથી.જેમણે યુનિવર્સિટીના વર્ગો ફરી શરૂ કર્યા છે તેઓને તેમના પુરુષ સાથીદારોથી પડદા દ્વારા અલગ કરવામાં આવે છે.ઘરે રહેવાના આદેશ જેવા પ્રતિબંધક નિયમો, જેને કામચલાઉ ગણાવવામાં આવતા હતા,તે હજુ પણ લંબાયા છે.મોટાભાગની મહિલાઓ હજુ પણ કામ પર પાછા ફરી શકતી નથી,કારણ કે તેમને સરકારી અને મનોરંજન ટેલિવિઝન સહિત વિવિધ નોકરીઓથી પ્રતિબંધિત કરવામાં આવ્યા છે.

5. 21 મે 2022 તાલિબાન દ્વારા મહિલા એન્કરોને ચહેરો ઢાંકવાનો આદેશ :

– 21 મે 2022 થી મહિલા ટીવી એન્કરો માટે કરાયો આદેશ
– પ્રસારણ દરમિયાન તેમના ચહેરા ઢાંકવાનો આદેશ આપવામાં આવ્યો
– હેલમંડ ઓગસ્ટ 2023-ખોસ્ત 24 ફેબ્રુઆરી, 2024માં મીડિયામાં મહિલાઓના અવાજ પર પ્રતિબંધ
– હેરાતે 15 જાન્યુઆરી, 2025 માં મહિલા એન્કર પર સંપૂર્ણપણે પ્રતિબંધ મૂક્યો
– આ પગલાંને કારણે મોટા પાયે નોકરીઓમાં કાપ મૂકવામાં આવ્યો
– જેના કારણે ઘણી મહિલા પત્રકારોને આ વ્યવસાય છોડી દેવાની ફરજ પડી

તાલિબાનના નવા મીડિયા પ્રતિબંધો હેઠળ મહિલાઓને ટેલિવિઝન નાટકો,સોપ ઓપેરા અને મનોરંજન શોમાં દેખાવા પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો હતો.નિર્દેશોમાં મહિલા સમાચાર પ્રસ્તુતકર્તાઓએ હવે સ્ક્રીન પર હેડસ્કાર્ફ પહેરવો આવશ્યક છે.તેવી જ રીતે,સ્ક્રીન પર પુરુષોએ “યોગ્ય કપડાં” પહેરવા આવશ્યક છે,જોકે માર્ગદર્શિકામાં સ્પષ્ટ કરવામાં આવ્યું નથી કે કયા પ્રકારના કપડાં “યોગ્ય” માનવામાં આવે છે.
તો 21 મે 2022 માં તાલિબાન દ્વારા ટીવી ન્યૂઝ એંકરોએ મો ઢાંકવાનું કહેવાયું આ આદેશને કારણે ઘણી મહિલાઓએ નોકરી કે વ્યવસાય છોડવાની ફરજ પડી હતી.

6. 10 નવેમ્બર 2022 શાળાઓ,નોકરીઓ,હવે જીમમાં પ્રવેશ પર પ્રતિબંધ :
– અફઘાનિસ્તાન તાલિબાન શાસન હેઠળ મહિલાઓનું જીવન સંકોચાઈ રહ્યું છે
– તાલિબાને અફઘાનિસ્તાનમાં મહિલાઓને જીમમાં જવા પર પ્રતિબંધ
– તેમને લિંગ ભેદભાવ અને ડ્રેસ કોડના નિયમોનું ઉલ્લંઘન હોવાનું કારણ આપ્યું
– મહિલાઓને જાહેર ઉદ્યાનોમાં પ્રવેશવા પર પણ પ્રતિબંધ
– મહિલાઓ દ્વારા યોગ્ય હિજાબ ન પહેરવા-જાહેર સ્થળોએ પુરુષો સાથે ભળવાને કારણે પ્રતિબંધ

તાલિબાન અફઘાનિસ્તાનમાં મહિલાઓને જીમનો ઉપયોગ કરવા પર પ્રતિબંધ મૂકી રહ્યા છે,ધાર્મિક જૂથનો એક વર્ષ કરતાં વધુ સમય પહેલાં સત્તા સંભાળ્યા પછીનો તાજેતરનો આદેશ મહિલાઓના અધિકારો અને સ્વતંત્રતાઓ પર કડક કાર્યવાહી કરવાનો છે.

તાલિબાને ઓગસ્ટ 2021 માં સત્તા કબજે કરી હતી.શરૂઆતના વચનો છતાં,તેમણે મિડલ સ્કૂલ અને હાઇ સ્કૂલમાં છોકરીઓ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો હતો,રોજગારના મોટાભાગના ક્ષેત્રોમાં મહિલાઓને પ્રતિબંધિત કરી હતી,અને તેમને જાહેરમાં મસ્તકથી પગ સુધીના કપડાં પહેરવાનો આદેશ આપ્યો હતો.

સત્તાધિશો અનુસાર આ પ્રતિબંધ એટલા માટે લાગુ કરવામાં આવી રહ્યો છે કારણ કે લોકો લિંગ અલગતાના આદેશોની અવગણના કરી રહ્યા હતા અને સ્ત્રીઓ જરૂરી હિજાબ અથવા માથું ઢાંકતી નહોતી.મહિલાઓને ઉદ્યાનોમાં પણ પ્રતિબંધિત કરવામાં આવી છે.

જવાબદારો એ કહ્યુ કે જૂથે છેલ્લા 15 મહિનામાં મહિલાઓ માટે ઉદ્યાનો અને જીમ બંધ ન કરવાનો “શ્રેષ્ઠ પ્રયાસ” કર્યો છે,પુરુષો અને સ્ત્રીઓ માટે અઠવાડિયાના અલગ દિવસોનો આદેશ આપ્યો છે અથવા લિંગ ભેદભાવ લાદ્યો છે.”પરંતુ,કમનસીબે, આદેશોનું પાલન કરવામાં આવ્યું નથી અને નિયમોનું ઉલ્લંઘન કરવામાં આવ્યું છે,અને અમારે મહિલાઓ માટે ઉદ્યાનો અને જીમ બંધ કરવા પડ્યા છે.
“તેમણે કહ્યું કે “મોટાભાગના કિસ્સાઓમાં,અમે ઉદ્યાનોમાં પુરુષો અને સ્ત્રીઓ બંનેને સાથે જોયા છે અને કમનસીબે,હિજાબનું પાલન કરવામાં આવ્યું નથી.તેથી અમારે બીજો નિર્ણય લેવો પડ્યો અને હાલ માટે અમે તમામ ઉદ્યાનો અને જીમ મહિલાઓ માટે બંધ રાખવાનો આદેશ આપ્યો છે.”

7. 26 જુલાઈ 2023 અફઘાનિસ્તાનમાં મહિલાઓના બ્યુટી સલુન્સ પર પ્રતિબંધ :
– તાલિબાને અફઘાનિસ્તાનમાં મહિલાઓના બ્યુટી સલુન્સ પર દેશવ્યાપી પ્રતિબંધ લાદ્યો.
– સદગુણો અને સદાચાર મંત્રાલયે 4 જુલાઈની સમયમર્યાદા સાથે મૌખિક આદેશ જારી કર્યો હતો.
સંયુક્ત રાષ્ટ્ર અને જનતાએ આર્થિક અને માનવ અધિકારોની ચિંતાઓનો ઉલ્લેખ કરીને પ્રતિબંધનો વિરોધ કર્યો.
– યુનામા એટલે કે અફઘાનિસ્તાનમાં સંયુક્ત રાષ્ટ્ર સહાય મિશનએ તાલિબાનને આ નિર્ણય પાછો ખેંચવા વિનંતી કરી,ચેતવણી આપી કે તેનાથી મહિલાઓની આજીવિકા અને ઉદ્યોગસાહસિકતા પર નકારાત્મક અસર પડી શકે છે.

8. 30 ડિસેમ્બર 2024 તાલિબાને મહિલાઓને રોજગારી આપતી NGO પર પ્રતિબંધ
તાલિબાને અફઘાનિસ્તાનમાં મહિલાઓને રોજગારી આપતી તમામ રાષ્ટ્રીય અને વિદેશી NGO પર પ્રતિબંધ મૂક્યો છે અને ચેતવણી આપી છે કે આમ કરવામાં નિષ્ફળતાના પરિણામે તેમના સંચાલન લાઇસન્સ રદ કરવામાં આવશે.તાલિબાને અગાઉ NGO ને અફઘાન મહિલાઓને રોજગાર આપવાનું બંધ કરવાનો આદેશ આપ્યો હતો, કારણ કે તેઓ ઇસ્લામિક ડ્રેસ કોડના તેમના અર્થઘટનનું પાલન કરતા નથી.

તાલિબાને જાહેરાત કરી છે કે તે અફઘાનિસ્તાનમાં મહિલાઓને રોજગારી આપતી તમામ રાષ્ટ્રીય અને વિદેશી બિન-સરકારી સંસ્થાઓ NGO બંધ કરશે.X પર શેર કરાયેલા એક પત્રમાં,તાલિબાનના નેતૃત્વ હેઠળના અર્થતંત્ર મંત્રાલયે ચેતવણી આપી હતી કે આદેશનું પાલન કરવામાં નિષ્ફળતાથી એનજીઓ અફઘાનિસ્તાનમાં કામ કરવા માટેનું તેમનું લાઇસન્સ ગુમાવશે.

તાલિબાને એનજીઓને અફઘાન મહિલાઓના રોજગારને સ્થગિત કરવા કહ્યું તેના બે વર્ષ પછી,તાલિબાને આ તાજેતરનો નિર્ણય જાહેર કર્યો,કારણ કે તેઓ મહિલાઓ માટે ઇસ્લામિક ડ્રેસ કોડના તાલિબાનના અર્થઘટનનું પાલન કરતા નથી.તાલિબાનના નેતૃત્વ હેઠળના અર્થતંત્ર મંત્રાલયે કહ્યું કે તે રાષ્ટ્રીય અને વિદેશી સંસ્થાઓ દ્વારા હાથ ધરવામાં આવતી તમામ પ્રવૃત્તિઓની નોંધણી,સંકલન,નેતૃત્વ અને દેખરેખ માટે જવાબદાર છે.

પત્ર અનુસાર તાલિબાને ફરી એકવાર મહિલાઓને તાલિબાન દ્વારા નિયંત્રિત ન હોય તેવી સંસ્થાઓમાં કામ કરવાનું બંધ કરવાનો આદેશ આપ્યો છે.તેમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે,”સહકારના અભાવના કિસ્સામાં,તે સંસ્થાની બધી પ્રવૃત્તિઓ રદ કરવામાં આવશે અને મંત્રાલય દ્વારા આપવામાં આવેલ તે સંસ્થાનું પ્રવૃત્તિ લાઇસન્સ પણ રદ કરવામાં આવશે.

9. ૩૦ ડિસેમ્બર ૨૦૨૪ તાલિબાને મહિલાઓને ઘરમાં છુપાવવા માટે બારીઓ પર પ્રતિબંધ :
તાલિબાને અફઘાનિસ્તાનમાં નવા નિયંત્રણો લાદ્યા છે,જેમાં મહિલાઓના કાર્યક્ષેત્ર તરફ નજર રાખતી બારીઓ પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો છે,અધિકારીઓને બાંધકામ સ્થળો પર નજર રાખવા અને હાલની બારીઓ બંધ કરવાનો આદેશ આપવામાં આવ્યો છે.એક સરકારી પ્રવક્તાએ દાવો કર્યો હતો કે રસોડામાં કે આંગણામાં મહિલાઓને જોવાથી “અશ્લીલ કૃત્યો” થઈ શકે છે, જે જાહેર સ્થળોએ મહિલાઓની દૃશ્યતા પ્રત્યે શાસનની પ્રતિગામી નીતિઓને પ્રતિબિંબિત કરે છે.

તાલિબાને અફઘાનિસ્તાનમાં નિયંત્રણો કડક કર્યા છે અને રહેણાંક ઇમારતોમાં બારીઓ બનાવવા પર પ્રતિબંધ મૂક્યો છે જે અફઘાન મહિલાઓ દ્વારા ઉપયોગમાં લેવાતા વિસ્તારોને અવગણે છે.સમાચાર એજન્સી AFP ના અહેવાલ મુજબ,તેમણે એમ પણ કહ્યું છે કે હાલની બારીઓ બંધ કરવી જોઈએ.

સરકારના પ્રવક્તા ઝબીહુલ્લાહ મુજાહિદે સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ X પર જણાવ્યું હતું કે,રસોડામાં, આંગણામાં અથવા પાણી એકત્રિત કરતી વખતે મહિલાઓને કામ કરતી જોવાથી”અશ્લીલ કૃત્યો” થઈ શકે છે.

10. 28 ડિસેમ્બર 2024 તાલિબાને હેરાતમાં શિક્ષણ કેન્દ્રો પર પ્રતિબંધ :
હેરાતમાં તાલિબાનના પ્રાંતીય શિક્ષણ નિર્દેશાલયે ધોરણ 6 થી ઉપરની છોકરીઓને ખાનગી શિક્ષણ કેન્દ્રોમાં જવા પર પ્રતિબંધ મૂક્યો,જેનાથી અફઘાનિસ્તાનમાં સ્ત્રી શિક્ષણ પર વધુ પ્રતિબંધ લાગ્યો અને શીખવાની આશાઓ ઠગારી નીવડી.મેડિકલ સ્ટુડન્ટ મરિયમે પોતાની નિરાશા વ્યક્ત કરતા કહ્યું કે,”તેણીએ જે પણ રસ્તો અપનાવવાનો પ્રયાસ કર્યો તે અવરોધિત થઈ ગયો,”કારણ કે યુનિવર્સિટીઓ અને તાલીમ કેન્દ્રો સહિતની અગાઉની શૈક્ષણિક તકો ખતમ થઈ ગઈ હતી.

હેરાતમાં છોકરીઓ અને યુવતીઓ કહે છે કે તાલિબાનના શિક્ષણ પરના તાજેતરના પ્રતિબંધે શિક્ષણ અને સ્વ-સુધારણા માટેની તેમની બાકી રહેલી આશાઓનો નાશ કર્યો છે.તાલિબાનના પ્રાંતીય શિક્ષણ નિયામકે તાજેતરમાં છઠ્ઠા ધોરણથી ઉપરની છોકરીઓને ખાનગી શિક્ષણ કેન્દ્રોમાં જવા પર પ્રતિબંધ મૂકવાનો નિર્દેશ જારી કર્યો હતો, જેનાથી અફઘાનિસ્તાનમાં સ્ત્રી શિક્ષણ પરના નિયંત્રણો વધુ કડક બન્યા હતા.

ચોથા વર્ષની તબીબી વિદ્યાર્થી મરિયમ,જેણે ડૉક્ટર બનવાનું સ્વપ્ન જોયું હતું,તેણે તાલિબાનની નીતિઓને કારણે થતી ભારે નિરાશાનું વર્ણન કર્યું.યુનિવર્સિટીઓ મહિલાઓ માટે બંધ થયા પછી,તેણીએ એક તબીબી તાલીમ કેન્દ્ર અને એક અંગ્રેજી ભાષા સંસ્થામાં પ્રવેશ મેળવ્યો. જો કે,ગયા મહિનામાં,તે વિકલ્પો પણ છીનવી લેવામાં આવ્યા હતા.
“શાળાઓ,યુનિવર્સિટીઓ અને તાલીમ કેન્દ્રો બધા અમારા માટે બંધ છે,”તેણીએ કહ્યું. “અમે જે પણ રસ્તો અપનાવવાનો પ્રયાસ કરીએ છીએ તે બીજા દિવસે અવરોધિત થઈ જાય છે.સરકાર અમને એકલતામાં ધકેલી રહી છે.અમે સારા ભવિષ્યના સ્વપ્ન જોવા સિવાય કંઈ ખોટું કર્યું નથી,અને અમારી એકમાત્ર ભૂલ છોકરીઓ હોવાનો છે.હું અધિકારીઓને વિનંતી કરું છું કે અમને શિક્ષણનો એ જ અધિકાર આપો જે તેઓ પોતાના બાળકોને આપે છે.”

11. 23 ડિસેમ્બર 2024 અફઘાન મહિલાઓએ તાલિબાન સામે બળવો કર્યો :
સાંસ્કૃતિક ઉજવણી પર તાલિબાનના પ્રતિબંધ છતાં,અફઘાનિસ્તાન અને દેશનિકાલમાં મહિલાઓએ શબ-એ-યલદાની ઉજવણી કરી.વિરોધ જૂથોએ યાલ્ડાના સ્મરણાર્થે કાર્યક્રમો યોજ્યા,મીણબત્તીઓ પ્રગટાવી અને રંગબેરંગી ટેબલો શણગાર્યા, સાંસ્કૃતિક ઓળખ જાળવવાની તેમની પ્રતિબદ્ધતા દર્શાવી.

12. 08 ડિસેમ્બર 2024 તાલિબાન મહિલા યુનિવર્સિટી સ્ટાફને કાઢી મૂકવાની કાર્યવાહી :
– તાલિબાને અફઘાન યુનિવર્સિટીઓમાં મહિલા વહીવટી કર્મચારીઓને ત્રણ દિવસની અંદર રાજીનામું આપવા અને તેમના સ્થાને પુરુષ અધિકારીઓની નિમણૂક કરવાનો આદેશ આપ્યો,જેના કારણે શિક્ષણ અને જાહેર જીવનમાં મહિલાઓની ભૂમિકા પર નિયંત્રણો વધ્યા.
– જાહેરાત દરમિયાન મહિલા સ્ટાફ રડી પડતાં હેરાત યુનિવર્સિટીમાં ભાવનાત્મક ઉથલપાથલનો અનુભવ થયો,જેમાં કેટલીક મહિલા સ્ટાફને એવા દસ્તાવેજો પર સહી કરવાની ફરજ પાડવામાં આવી જેનાથી તેમને રાજીનામું આપવાની ફરજ પડી.

13. 08 ડિસેમ્બર 2024 તાલિબાને મહિલાઓ માટે તબીબી સંસ્થાઓ બંધ કરી :
તાલિબાન નેતા હિબતુલ્લાહ – અખુન્દઝાદાએ કાબુલમાં મહિલાઓને તબીબી અને અર્ધ-વ્યાવસાયિક સંસ્થાઓમાં જવા પર પ્રતિબંધ મૂકતો નિર્દેશ જારી કર્યો,જેનાથી ઉચ્ચ શિક્ષણ માટેના છેલ્લા રસ્તાઓ બંધ થઈ ગયા.
– અફઘાનિસ્તાનમાં મહિલા શિક્ષણ પરના પ્રતિબંધો અને ત્યારબાદ ડિસેમ્બર 2022 માં યુનિવર્સિટીઓ બંધ થવાથી,દેશના આરોગ્યસંભાળ સંકટમાં વધારો થયો છે અને મહિલા તબીબી વ્યાવસાયિકોની અછત સર્જાઈ છે.

તાલિબાન નેતા હિબતુલ્લાહ અખુન્દઝાદાએ એક નવો નિર્દેશ જારી કર્યો છે જેમાં મહિલાઓને તબીબી અને અર્ધ-વ્યાવસાયિક સંસ્થાઓમાં જવા પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો છે, જે દેશમાં મહિલાઓ માટે ઉપલબ્ધ ઉચ્ચ શિક્ષણ માટેના છેલ્લા માર્ગોમાંથી એકને અસરકારક રીતે કાપી નાખે છે, સૂત્રોએ સોમવારે પુષ્ટિ આપી.

સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું કે કાબુલમાં તબીબી સંસ્થાઓના વડાઓ સાથેની બેઠક દરમિયાન તાલિબાનના જાહેર આરોગ્ય મંત્રી દ્વારા સોમવારે અખુન્દઝાદાના આદેશની જાણ કરવામાં આવી હતી.

“છોકરીઓને હવે આ સંસ્થાઓમાં અભ્યાસ કરવાની મંજૂરી આપવામાં આવશે નહીં,” એક સૂત્રએ બેઠકમાં કરવામાં આવેલી ટિપ્પણીઓને ટાંકીને અહેવાલ આપ્યો હતો.

શિક્ષણ માટે અંતિમ ફટકો

આ નિર્ણય અફઘાનિસ્તાનમાં મહિલા શિક્ષણ પર વધુ એક ગંભીર પ્રતિબંધ દર્શાવે છે. ડિસેમ્બર 2022 માં મહિલાઓ માટે યુનિવર્સિટીઓ બંધ કર્યા પછી, ઘણા લોકો અભ્યાસ ચાલુ રાખવા માટે તેમના એકમાત્ર વિકલ્પ તરીકે તબીબી સંસ્થાઓ તરફ વળ્યા હતા. હવે, આ નવીનતમ નિર્દેશ સાથે, તે માર્ગ પણ બંધ થઈ ગયો છે.

અફઘાનિસ્તાનમાં મહિલાઓને ત્રણ વર્ષથી વધુ સમયથી માધ્યમિક શાળાઓમાં જવા પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો છે, અને આ પ્રતિબંધ દેશમાં અત્યંત ઓછા સંસાધન ધરાવતા ક્ષેત્ર, આરોગ્યસંભાળમાં વ્યાવસાયિક તાલીમ માટેની તેમની તકોને અસરકારક રીતે દૂર કરે છે.

અફઘાનિસ્તાનમાં તબીબી વ્યાવસાયિકો, ખાસ કરીને મહિલા ડોકટરો, નર્સો અને દાયણોની ભારે અછત છે, જે મહિલાઓને આવશ્યક સેવાઓ પૂરી પાડવા માટે જરૂરી છે. નિષ્ણાતો ચેતવણી આપે છે કે આ પ્રતિબંધ પહેલાથી જ નાજુક આરોગ્યસંભાળ વ્યવસ્થાને વધુ ખરાબ કરશે, જેના કારણે અસંખ્ય અફઘાન મહિલાઓને પૂરતી સંભાળની સુવિધા મળશે નહીં.

14. 22 નવેમ્બર 2024 તાલિબાને કાફે બંધ કરાવ્યા :
તાલિબાને હેરાતમાં ઓછામાં ઓછા ત્રણ ફક્ત મહિલાઓ માટેના કાફે બંધ કરાવ્યા,પ્રતિબંધક નીતિઓ હેઠળ મહિલાઓ માટે સામાજિકતા,કામ અને સ્વતંત્રતા માટે જગ્યાઓ ગંભીર રીતે મર્યાદિત કરી.મહિલાઓને જાહેર જીવનમાંથી દૂર કરવાના ઉદ્દેશ્યથી ચલાવવામાં આવતા અભિયાનના ભાગ રૂપે,મહિલાઓની સ્વતંત્રતાઓ પર પ્રતિબંધ મૂકતા તાલિબાનના આદેશોને કારણે અફઘાનિસ્તાનમાં ભૂતપૂર્વ વ્યાવસાયિકો અને વિદ્યાર્થીઓને નાણાકીય પતનનો સામનો કરવો પડ્યો.

પશ્ચિમ અફઘાનિસ્તાનના હેરાત પ્રાંતમાં તાલિબાનોએ મહિલાઓ માટે ઉપલબ્ધ કાફે બંધ કરવાનું શરૂ કરી દીધું છે,જેના કારણે તેમના પ્રતિબંધિત શાસન હેઠળ મહિલાઓ મુક્તપણે એકઠી થઈ શકે તેવી બાકી રહેલી થોડી જગ્યાઓ વધુ ખરાબ થઈ ગઈ છે.

2021 માં તાલિબાન સત્તા પર આવ્યા પછી,કાફે,મહિલાઓ માટે આશ્રયસ્થાન તરીકે ઉભરી આવ્યું,જે અફઘાન મહિલાઓને સામાજિકતા,નેટવર્ક અને અર્થતંત્રમાં યોગદાન આપવાની એક દુર્લભ તક પૂરી પાડતું હતું.આ વ્યવસાયો ચલાવતી ઘણી સ્ત્રીઓ ભૂતપૂર્વ વ્યાવસાયિકો અથવા વિદ્યાર્થીઓ છે જેમણે તાલિબાનના હુકમનામા હેઠળ શિક્ષણ અને રોજગાર ગુમાવ્યો હતો.

15. 24 ઓગસ્ટ 2024 તાલિબાન કડક નૈતિકતા કાયદો લાદે છે

– 4 ઓગસ્ટ, 2024 ના રોજ,તાલિબાને અફઘાનિસ્તાનમાં સત્તાવાર રીતે 35-લેખનો કડક નૈતિકતા કાયદો લાગુ કર્યો, જેમાં મહિલાઓને પોતાનો ચહેરો ઢાંકવાનો અને પુરુષોને દાઢી રાખવાનો આદેશ આપવામાં આવ્યો.
– નવા નૈતિકતા કાયદાઓમાં કારમાં સંગીત વગાડવા પર પ્રતિબંધ અને પુરુષ વાલી વિના મહિલાઓના પરિવહન પર પ્રતિબંધનો સમાવેશ થાય છે, જેમાં 2023 માં 13,000 લોકોની અટકાયત કરવામાં આવી હતી.

તાલિબાને અફઘાનિસ્તાનમાં કડક નૈતિક કાયદાઓનો સમૂહ સત્તાવાર રીતે સંહિતાબદ્ધ કર્યો છે,જેમાં મહિલાઓને પોતાનો ચહેરો ઢાંકવાનો અને પુરુષોને દાઢી રાખવાનો આદેશ આપવામાં આવ્યો છે. તાલિબાનના સર્વોચ્ચ નેતા દ્વારા 2022માં જારી કરાયેલા હુકમનામા પર આધારિત આ નિયમો કાયદા તરીકે પ્રકાશિત થયા અને દુરાચાર નિવારણ અને સદ્ગુણોના પ્રચાર મંત્રાલય દ્વારા લાગુ કરવામાં આવશે. આ પગલાની માનવાધિકાર જૂથો અને આંતરરાષ્ટ્રીય સમુદાય દ્વારા ટીકા થઈ.

– તાલિબાન નવા નૈતિકતા કાયદા લાગુ
અફઘાનિસ્તાનમાં તાલિબાન સરકારે ઔપચારિક રીતે 35-લેખનો નૈતિકતા કાયદો ઘડ્યો છે,જેમાં મહિલાઓને પોતાનો ચહેરો ઢાંકવાનો અને પુરુષોને દાઢી રાખવાનો આદેશ આપવામાં આવ્યો છે.આ કાયદો, જે હવે ન્યાય મંત્રાલય દ્વારા સત્તાવાર રીતે પ્રકાશિત કરવામાં આવ્યો છે,તે સર્વોચ્ચ આધ્યાત્મિક નેતા હૈબતુલ્લાહ અખુન્દઝાદા દ્વારા 2022માં જારી કરાયેલા હુકમનામા પરથી ઉદભવ્યો છે અને દુરાચાર નિવારણ અને સદ્ગુણોના પ્રચાર મંત્રાલય દ્વારા લાગુ કરવામાં આવશે.

16. 14 જુલાઈ, 2024 તાલિબાને મહિલા શિક્ષકોના પગાર સ્થગિત કર્યા :
– 14 જુલાઈ 2024 ના રોજ તાલિબાન નેતા હિબતુલ્લાહ અખુંદઝાદાએ મહિલા શિક્ષકોનો પગાર ઘટાડીને 5,૦૦૦ અફઘાની કરવાનો આદેશ આપ્યો અને મહિલા શિક્ષકોનો પગાર સ્થગિત કરી દીધો.
-વિવિધ સેવાઓમાં મહિલા શિક્ષકોના પગારને ઘટાડીને 5,000 અફઘાની ($70) કરવા બદલ તાલિબાનને ભારે ટીકાનો સામનો કરવો પડ્યો છે, જ્યારે આ ક્ષેત્રોમાં 352,000 મહિલાઓ કાર્યરત છે.ખૈબરન્યૂઝ
તાલિબાન હેઠળ અફઘાનિસ્તાન: 2021 થી શરિયા આધારિત પ્રતિબંધો

તાલિબાનના સર્વોચ્ચ નેતા હિબાતુલ્લાહ અખુંદઝાદાએ મહિલા કર્મચારીઓના પગાર ઘટાડીને 5,000 અફઘાનિસ્તાન કરવાનો આદેશ આપ્યાના મહિનાઓ પછી,તાલિબાન સરકારે મહિલા શિક્ષકોના પગાર સ્થગિત કરી દીધા,જેનાથી શિક્ષકોમાં ગંભીર ચિંતા અને હતાશા ફેલાઈ ગઈઅગાઉ,અખુંદઝાદાએ તાલિબાન સંચાલિત સંસ્થાઓને શિક્ષકો સહિત મહિલા સરકારી કર્મચારીઓના પગાર ઘટાડીને 5,000 અફઘાનિસ્તાન ($70) કરવાનો આદેશ આપ્યો હતો.

17. 08 ઓગસ્ટ 2024 તાલિબાનનો સરકારી કર્મચારીઓને દિવસમાં પાંચ વખત મસ્જિદ જવાનો આદેશ,
– તાલિબાનનો સરકારી કર્મચારીઓને દિવસમાં પાંચ વખત મસ્જિદ જવાનો આદેશ,નહીંતર સજા ભોગવવી પડશે
– તાલિબાન નેતા હિબતુલ્લાહ અખુંદઝાદાએ તમામ અફઘાન સરકારી કર્મચારીઓને મસ્જિદોમાં દિવસમાં પાંચ વખત નમાજ પઢવાનો આદેશ આપ્યો છે, અને જો તેઓ આમ નહીં કરે તો તેમને સજાની ચેતવણી આપી છે.
– આ આદેશ 2021 માં તાલિબાનના પુનરાગમન પછી અખુન્દઝાદા દ્વારા કડક ઇસ્લામિક કાયદાઓ લાદવાનો એક ભાગ છે, જેમાં મહિલા શિક્ષણ અને સંગીત પર પ્રતિબંધનો સમાવેશ થાય છે.

તાલિબાનના સર્વોચ્ચ નેતા હિબાતુલ્લાહ અખુન્દઝાદાએ ઇસ્લામના કડક અર્થઘટનને લાગુ કરતા તેમના તાજેતરના આદેશમાં જણાવ્યું હતું કે અફઘાન સરકારી કર્મચારીઓએ દિવસમાં પાંચ વખત મસ્જિદમાં હાજરી આપવી પડશે નહીંતર સજા ભોગવવી પડશે.

2021માં તાલિબાનના કબજા પછી અખુન્દઝાદાએ સમાજ પર વ્યાપક પ્રતિબંધો લાદ્યા છે-ઘણી સ્ત્રીઓ અને છોકરીઓને શિક્ષણથી દૂર રાખવા,સ્ત્રીઓ માટે પુરુષ સંભાળ રાખવાનો આદેશ આપવા અને સંગીત પર અસરકારક રીતે પ્રતિબંધ મૂકવા.”તાલિબાન સરકારના મંત્રાલયો અને સંસ્થાઓના અધિકારીઓ શરિયા દ્વારા તેમના નિશ્ચિત સમયે મંડળમાં પ્રાર્થના કરવા માટે બંધાયેલા છે,”અખુન્દઝાદા દ્વારા હસ્તાક્ષરિત આદેશમાં કહેવામાં આવ્યું છે.

કર્મચારીઓ “વાજબી બહાના વિના” નમાજ  ચૂકી જાય છે તેમને ચેતવણી મળવી જોઈએ,અને જો તેઓ ઉલ્લંઘનનું પુનરાવર્તન કરે છે તો “સંબંધિત અધિકારી તેમને યોગ્ય સજા કરવા માટે બંધાયેલા છે”.ઇસ્લામ અનુસાર, મુસ્લિમોએ દિવસમાં પાંચ વખત નમાજ અદા ક કરવાનો પ્રયાસ કરવો જોઈએ,ખાનગીમાં અથવા મસ્જિદમાં.