ઓમિક્રોનનું નવું સબવેરિયન્ટ EG.5.1-
કોરોનાના કેસમાં થયેલા ઘટાડાને કારણે લોકોએ રાહતનો શ્વાસ લીધો હતો કે WHOએ ફરીથી કોરોનાને લઈને નવી અપડેટ આપી છે. WHOએ મે મહિનામાં જાહેરાત કરી હતી કે કોવિડ વૈશ્વિક સ્વાસ્થ્ય કટોકટી નથી પરંતુ તાજેતરમાં WHOએ તેના સાપ્તાહિક અપડેટમાં જણાવ્યું હતું કે છેલ્લા મહિનામાં વિશ્વભરમાં નોંધાયેલા નવા કોવિડ-19 કેસોની સંખ્યામાં 80 ટકાનો વધારો થયો છે. WHOએ ચેતવણી આપી છે કે વાયરસ ફેલાતો રહેશે અને પરિવર્તિત થશે. જેના કારણે હોસ્પિટલમાં દાખલ થવાના આંકડામાં અને ક્યારેક મૃત્યુના આંકડામાં પણ વધારો થઈ શકે છે. નોંધાયેલા કેસો અને મૃત્યુની ચોક્કસ સંખ્યા જણાવવી મુશ્કેલ છે કારણ કે રોગચાળાના પ્રથમ તબક્કાની તુલનામાં ખૂબ ઓછા પરીક્ષણ અને દેખરેખ કરવામાં આવી રહી છે.

ઘાતક વેરિયન્ટ વિશે ચિંતા વ્યક્ત કરી
WHOએ કહ્યું, ‘ઓમિક્રોન વેરિઅન્ટના સબ-વેરિઅન્ટ EG.5.1ને કારણે યુએસ અને યુકેમાં કેસ વધ્યા છે. જૂન 2023ના મધ્યમાં, આ EG.5 ના 7.6 ટકા કેસ હતા, જે જુલાઈના મધ્યમાં વધીને 17 ટકાથી વધુ થઈ ગયા. એટલે કે એક મહિનામાં જ EG.5.1 ના કુલ કેસોમાં લગભગ 10 ટકાનો વધારો થયો હતો.

ભારતમાં અત્યાર સુધીમાં EG.5.1 વેરિઅન્ટનો માત્ર એક જ કેસ નોંધાયો છે જે મે 2023માં પ્રકાશમાં આવ્યો હતો. WHOએ 19 જુલાઈ 2023ના રોજ EG.5.1નું નજીકથી નિરીક્ષણ કરવાનું કહ્યું હતું. ડબ્લ્યુએચઓ ચીફ ટેડ્રોસ એડહાનોમ ઘેબ્રેયસસે ચેતવણી આપી હતી કે ‘આગામી સમયમાં વધુ ખતરનાક પ્રકારો ઉભરી આવવાનું જોખમ રહેલું છે જે કેસ અને મૃત્યુમાં અચાનક વધારો કરી શકે છે’. EG.5.1 એક પ્રકાર શું છે અને તેના લક્ષણો શું છે? આ વિશે પણ જાણી લો.

39 દેશોમાં જોવા મળે છે દા.ત.5.1
EG.5.1 એ એરિસ તરીકે ઓળખાય છે. તેના ઉદભવ પછી WHO એ ઓમિક્રોન વેરિઅન્ટ ફેમિલી EG.5 ને “વેરિયન્ટ ઓફ ઈન્ટરેસ્ટ” તરીકે જાહેર કર્યું છે. EG.5.1 માં બે વધારાના F456L અને Q52H મ્યુટેશન છે જ્યારે EG.5 માં માત્ર F456L છે. EG.5.1 માં વધારાનું નાનું પરિવર્તન, સ્પાઇક પ્રોટીનમાં Q52H પરિવર્તન, EG.5.1 કરતાં વધુ ઝડપથી પ્રચાર કરવાનું કારણ બને છે.

ડૉ. રાજેશ કાર્યકર્તા, પ્રોફેસર અને માઇક્રોબાયોલોજી વિભાગના વડા, બીજે સરકારી મેડિકલ કૉલેજ, પૂણેએ જણાવ્યું હતું કે, ‘EG.5.1 એ Omicron વેરિયન્ટ XBB.1.9.2 નું પેટા પ્રકાર છે. તેના મૂળ તાણની તુલનામાં તેમાં બે વધારાના સ્પાઇક મ્યુટેશન (Q52H, F456L) છે. આ સબ-વેરિઅન્ટ 39 દેશો અને 38 યુએસ સ્ટેટ્સમાં જોવા મળ્યું છે.

પૂણેના ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ ઇન્ફેક્શન ડિસીઝના ડિરેક્ટર ડૉ. સંજય પૂજારીએ જણાવ્યું હતું કે, ‘ERIS એ સત્તાવાર શબ્દ નથી પરંતુ તે સરળ ભાષા માટે વપરાય છે. વેરિઅન્ટ EG.5.1. એવું લાગે છે કે આ પેટા વેરિઅન્ટ અત્યારે વિશ્વના મોટાભાગના દેશોમાં કોવિડ-19 વાયરસના પ્રમાણમાં વધારો કરવામાં પણ યોગદાન આપી રહ્યું છે.

EG.5 સબ-વેરિઅન્ટ શું છે?
નેશનલ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ વાયરોલોજી (NIV-પુણે)ના એક વૈજ્ઞાનિકે કહ્યું કે, ‘કોવિડના નવા વેરિયન્ટ અંગે ચિંતા છે. તે XBB1.9થી અલગ છે. જોકે ભારતમાં તેની કોઈ મોટી અસર નથી. અમારું નવું સંશોધન દર્શાવે છે કે આ સબ-વેરિઅન્ટનો એક કેસ હતો જે મે મહિનામાં જોવા મળ્યો હતો અને તે વ્યક્તિ દેશની બહારથી આવી હોઈ શકે છે.

સ્પાઇક પ્રોટીનમાં પરિવર્તનને કારણે, તે અન્ય વ્યાપક પ્રકારો કરતાં વધુ ચેપી લાગે છે. WHO એ કહ્યું છે કે આ પેટા વેરિઅન્ટમાં રોગપ્રતિકારક શક્તિને ટાળવાની ક્ષમતા છે પરંતુ એવા કોઈ સંકેત નથી કે EG.5.1 વધુ ગંભીર કોવિડ લક્ષણોનું કારણ બની શકે છે.

યુકે હેલ્થ સિક્યુરિટી એજન્સી (યુકેએચએસએ) અનુસાર, 31 જુલાઈના રોજ યુકેમાં EG.5.1 પ્રથમવાર મળી આવ્યો હતો. UKHSA એ કહ્યું છે કે યુકેમાં સાત નવા કોવિડ કેસમાંથી એક Eris વેરિઅન્ટ સાથે મળી આવ્યો છે. વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશન (ડબ્લ્યુએચઓ) એ ‘એરીસ’ વેરિઅન્ટના કેસોમાં વધારા પર ચિંતા વ્યક્ત કરી છે. જોકે, એવું પણ કહેવામાં આવ્યું છે કે કોવિડ-19નું આ નવું વેરિઅન્ટ પાછલા વેરિઅન્ટ કરતાં વધુ ગંભીર નથી.

ચેપીતા, લક્ષણો અને ગંભીરતા શું છે?
યુકેએચએસએ અને ડબ્લ્યુએચઓ EG.5.1 વેરિઅન્ટના લક્ષણો અને ગંભીરતાનું મૂલ્યાંકન કરવા માટે EG.5.1 નું નિરીક્ષણ કરી રહ્યા છે. ડૉ. કાર્યકર્તાએ કહ્યું, ‘અત્યાર સુધી એવા કોઈ પુરાવા નથી કે EG.5.1 અન્ય પ્રકારો કરતાં વધુ ગંભીર રોગનું કારણ બની રહ્યું છે, જે હોસ્પિટલમાં દાખલ થવા અથવા મૃત્યુનું જોખમ વધારે છે. ડૉ. પૂજારીએ કહ્યું, ‘એવું લાગે છે કે તે વધુ ચેપી છે પરંતુ આ પ્રકાર રસીકરણ કરાયેલ વ્યક્તિઓમાં ગંભીર બીમારીનું કારણ નથી. જો કે, કેસોની વધુ સંખ્યાને કારણે, લોંગ કોવિડના કેસ વધી શકે છે.

શું નવું વેરિઅન્ટ ચિંતાનો વિષય છે?
ડૉ. કાર્યકર્તાએ જણાવ્યું હતું કે, ‘અત્યાર સુધી ભારતમાં, EG.5.1 વેરિઅન્ટનો માત્ર એક જ કેસ નોંધાયો છે જેની ઓળખ મે 2023માં પુણેમાં થઈ હતી. આ પછી જૂન અને જુલાઈમાં કોરોનાના કેસમાં કોઈ વધારો થયો નથી. આ સબ-વેરિઅન્ટ ભારતમાં વધુ અસર કરી શક્યું નથી.

લક્ષણો અને બચવા માટેની રીત
WHO અનુસાર, EG.5.1 વેરિઅન્ટના મુખ્ય લક્ષણો ગળામાં દુખાવો, વહેતું અથવા બંધ નાક, છીંક, સૂકી ઉધરસ, માથાનો દુખાવો અને શરીરમાં દુખાવો છે, પરંતુ મોટાભાગના દર્દીઓને તાવ અને શ્વાસની તકલીફ પણ હોય છે. નબળી રોગપ્રતિકારક શક્તિ ધરાવતા લોકો અને સગર્ભા સ્ત્રીઓને આ પ્રકારનું જોખમ હોઈ શકે છે. રસીકરણ, હાથ સાફ રાખવા, સામાજિક અંતર, ભીડવાળા સ્થળોએ જવાનું ટાળવું, માસ્ક પહેરવું એ આ પ્રકારને ટાળવા માટેના સારા વિકલ્પો છે. જો કોઈને શ્વાસ સંબંધી કોઈ પણ પ્રકારની બીમારી છે તો તેના માટે ઘરમાં રહેવું એ એક સારો ઉપાય છે.

ચેપી રોગના નિષ્ણાત ડૉ. અમિત દ્રવિડના જણાવ્યા અનુસાર, ‘હાલમાં H3N2, H1N1, ડેન્ગ્યુ અને ટાઈફોઈડ સહિત અનેક રોગોના કેસ નોંધાઈ રહ્યા છે તેથી શરદી, ઉધરસ અને તાવના દર્દીઓને તબીબી સહાય પણ આપવામાં આવે છે. આ સાથે કોરોનાનું ટેસ્ટિંગ અને સ્ક્રીનિંગ પણ કરાવવું જોઈએ.