તર્પણને શ્રાદ્ધ વિધિનો સૌથી મહત્વપૂર્ણ ભાગ માનવામાં આવે છે. ત્યારપછી ભક્તિ પ્રમાણે ભોજન બનાવવું એ બીજો મહત્વનો ભાગ છે. ત્રીજો ભાગ ત્યાગ છે. આ અંતર્ગત શ્રાદ્ધપક્ષમાં તૈયાર કરવામાં આવતા ભોજનને 6 ભાગમાં વહેંચવામાં આવ્યું છે. શાસ્ત્રોમાં ગાય, કાગડા, બિલાડી, કૂતરા અને બ્રાહ્મણોને ખવડાવવાથી પિતૃઓને પ્રસન્ન કરવાનું કહેવામાં આવ્યું છે. શ્રાદ્ધ સાથે જોડાયેલી કેટલીક એવી વાતો છે જે તમે કદાચ જ જાણતા હશો. ચાલો તમને જણાવીએ…
કેટલીક ખાસ વાતો:-
- પૂર્વજો હંમેશા વિશ્વ દેવતાઓ સાથે તેમના આદર આપે છે. આ વિશ્વદેવો જ શ્રાદ્ધનું ભોજન લઈને પિતૃઓને તૃપ્ત કરે છે. ભૌતિક, દૈવી અને ભૌતિક કષ્ટો દૂર કરે છે.
- જો શ્રાદ્ધ ન કરવામાં આવે તો પિતૃઓને પિતૃલોકમાં અન્ન-જળના અભાવની તીવ્ર પીડા સહન કરવી પડે છે, જેના કારણે શ્રાદ્ધ ન કરનારા વંશજોને ભયંકર સમસ્યાઓનો સામનો કરવો પડે છે.
- શ્રાદ્ધ દરમિયાન ધરતી પર પથરાયેલો ખોરાક પિશાચ જાતકોને તૃપ્ત કરે છે. પૃથ્વી પર પાણી રેડવાથી વૃક્ષના પિતૃઓ તૃપ્ત થાય છે.
- દિવ્ય સ્વરૂપ પ્રાપ્ત કરનાર પૂર્વજો સુગંધ અને દીપથી તૃપ્ત થાય છે.
- આપણાં અન્ન, પાણી, તલ અને વસ્ત્રોનું દાન કરવાથી મનુષ્ય પિતૃઓ સંતુષ્ટ થાય છે.
- તલને દેવન્ના કહેવામાં આવે છે. તલ એકમાત્ર એવો પદાર્થ છે જે પૂર્વજોને સંતુષ્ટ કરે છે. તેથી કાળા તલ વડે શ્રાદ્ધ કરવું શુભ માનવામાં આવે છે.
- જો ઘરમાં ભોજન રાંધવા માટે કોઈ ન હોય તો તમે ફળો અને મીઠાઈઓનું દાન કરી શકો છો.
તમારા પૂર્વજોને શ્રદ્ધાંજલિ આપ્યા પછી, તમારે તેમને યાદ કરતી વખતે આ મંત્રનો ત્રણ વખત જાપ કરવો જોઈએ –
ॐ देवताभ्यः पितृभ्यश्च महायोगिभ्य एव च।
नमः स्वधायै स्वाहायै नित्यमेव भवन्तु ते।।