કોંગ્રેસના દિગ્ગજ નેતા અને પૂર્વ કેન્દ્રીય મંત્રી મણિશંકર ઐયરે પાકિસ્તાની લોકોની પ્રશંસા કરી અને તેમને ‘ભારતની સૌથી મોટી સંપત્તિ’ ગણાવીને એક નવો વિવાદ ઉભો કર્યો. અહેવાલ મુજબ, કોંગ્રેસ નેતા અય્યરે લાહોરમાં એક કાર્યક્રમને સંબોધિત કરતા કહ્યું, “મારા અનુભવથી, પાકિસ્તાનીઓ એવા લોકો છે જે કદાચ બીજી તરફ વધુ પડતી પ્રતિક્રિયા આપે છે. જો આપણે મૈત્રીપૂર્ણ હોઈએ, તો તેઓ વધુ પડતા મૈત્રીપૂર્ણ હોય છે.” અને જો અમે પ્રતિકૂળ છીએ, તેઓ અત્યંત પ્રતિકૂળ બની જાય છે.”
લાહોરના અલહમરા ખાતે ફૈઝ મહોત્સવના બીજા દિવસે ‘હિજર કી રખ, વિસાલ કે ફૂલ, ભારત-પાક અફેર્સ’ શીર્ષકવાળા સત્રમાં બોલતા, કોંગ્રેસ નેતાએ પાકિસ્તાન અને તેના લોકો માટે તેમનો પ્રેમ દર્શાવ્યો અને કહ્યું કે તેમને કોઈ પણ ગમશે નહીં. મને જેટલો પ્રેમ પાકિસ્તાનમાં મળ્યો તેટલો મને નથી મળ્યો. કરાચીમાં કોન્સ્યુલ જનરલ તરીકેની તેમની પોસ્ટિંગને યાદ કરતાં, ભૂતપૂર્વ રાજદ્વારીએ કહ્યું કે દરેક વ્યક્તિએ તેમની અને તેમની પત્નીની કાળજી લીધી. કૉંગ્રેસના નેતાએ તેમના પુસ્તક મેમોઇર્સ ઑફ અ માવેરિકમાં ઘણી ઘટનાઓ વિશે લખ્યું છે, જે પાકિસ્તાનને ભારતીયોની કલ્પના કરતા સંપૂર્ણપણે અલગ દેશ તરીકે દર્શાવે છે. તેમણે કહ્યું કે બંને દેશોમાં સદ્ભાવનાની જરૂર છે, પરંતુ નરેન્દ્ર મોદી સરકાર બન્યા બાદ છેલ્લા 10 વર્ષમાં સદભાવનાને બદલે કંઈક વિપરીત થયું છે.
કોંગ્રેસ નેતા અય્યરે કહ્યું કે, હું પાકિસ્તાનના લોકોને એટલું જ કહેવા માંગુ છું કે તેઓ યાદ રાખે કે મોદીને ક્યારેય એક તૃતિયાંશથી વધુ વોટ મળ્યા નથી, પરંતુ અમારી સિસ્ટમ એવી છે કે જો તેમની પાસે એક તૃતિયાંશ વોટ હોય તો તેમની પાસે છે. બે તૃતીયાંશ બેઠકો. તેથી જ બે તૃતીયાંશ ભારતીયો તમારી (પાકિસ્તાનીઓ) પાસે આવવા તૈયાર છે.” તેમના મિત્ર, ભૂતપૂર્વ રાજદૂત સતીન્દર કુમાર લાંબાનો ઉલ્લેખ કરતા, કોંગ્રેસ નેતાએ કહ્યું કે તેમણે તેમની કારકિર્દી દરમિયાન કટોકટીનો કેવી રીતે સામનો કર્યો તેના પર એક પુસ્તક લખ્યું હતું. રાજદ્વારી. તેમની કારકિર્દી દરમિયાન છ જુદા જુદા વડા પ્રધાનો હેઠળ કડવા પડોશીઓ વચ્ચે વધુ સારા દ્વિપક્ષીય સંબંધો માટે કામ કર્યું.
બંને દેશો વચ્ચે કોમ્યુનિકેશન ચેનલો ખોલવા માટેના તેમના આહ્વાનને પુનરાવર્તિત કરતા, કોંગ્રેસના નેતા ઐયરે કહ્યું કે વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીના નેતૃત્વ હેઠળના વર્તમાન શાસને પાકિસ્તાન સાથે વાતચીત કરવાનો ઇનકાર કરીને ‘સૌથી મોટી ભૂલ’ કરી છે. તેમણે કહ્યું, “કોંગ્રેસ સરકાર અને ભાજપ સરકારમાં ઈસ્લામાબાદમાં પાંચ ભારતીય હાઈ કમિશનર હતા અને તેઓ બધા એકમત હતા કે અમારા મતભેદો ગમે તે હોય, આપણે પાકિસ્તાન સાથે વાતચીત કરવી જોઈએ અને છેલ્લા 10 વર્ષમાં અમે સૌથી મોટી ભૂલ કરી છે તે વાતચીત ડોન હતી. તેમણે કહ્યું કે, “તમારી વિરુદ્ધ સર્જિકલ સ્ટ્રાઈક કરવાની અમારી હિંમત છે, પરંતુ ટેબલ પર બેસીને વાત કરવાની અમારી હિંમત નથી.”
તેમણે કહ્યું કે ભારતમાં ‘હિંદુત્વની સ્થાપના’ પાકિસ્તાન સાથે વાત કરવા માંગશે તેવી અપેક્ષા રાખવી તેમને ‘મૂર્ખતા’ લાગી. તેમણે કહ્યું હતું કે, “હિંદુત્વ હેઠળ, તેઓ પાકિસ્તાનનું અનુકરણ કરવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે, જે ઇસ્લામિક ગણતંત્ર બન્યું. ગાંધી-નેહરુનો ઇસ્લામિક પ્રજાસત્તાકનો જવાબ હતો કે તેઓ ધર્મના આધારે પ્રજાસત્તાક બનવાના નથી, પરંતુ તમામ ધર્મો માટે. આધાર પર પ્રજાસત્તાક બનશે.પરંતુ 65 વર્ષ સુધી ચાલતી તેમની ફિલસૂફી 2014માં જડમૂળથી ઉખડી ગઈ હતી અને આગામી પાંચ વર્ષ સુધી દિલ્હીમાં આ જ માનસિકતા રહેશે.પરંતુ આ લઘુમતીઓનો અભિપ્રાય છે કારણ કે 63 ટકા ભારતીયોએ ક્યારેય મત આપ્યો નથી.
તેમણે કહ્યું કે બંને દેશોના નાગરિક સમાજે “જ્યાં સુધી સરકારો જાગે નહીં ત્યાં સુધી વાતચીત ચાલુ રાખવી જોઈએ, પરંતુ આ માટે ન તો પાકિસ્તાન કે ભારતને વિઝાના મુદ્દાને કારણે કોઈ મદદ મળી નથી.” તેમણે સૂચન કર્યું કે ઉદ્યોગપતિઓ, વિદ્યાર્થીઓ અને શિક્ષણવિદોને બહાર મળવાનું ચાલુ રાખવું જોઈએ. ભારત અને પાકિસ્તાન સરકારોને બાયપાસ કરીને. તેમની ટિપ્પણીઓ અને વૈશ્વિક મંચોમાં તેમના દ્વારા વ્યક્ત કરાયેલી લાગણીઓ પાકિસ્તાન પર ભારત સરકારની સત્તાવાર સ્થિતિથી તદ્દન વિપરીત છે – કે “વાતચીત અને આતંક એકસાથે ન ચાલી શકે”.
