ISROનો સૌથી આધુનિક હવામાન ઉપગ્રહ INSAT-3DS સફળતાપૂર્વક લોન્ચ કરવામાં આવ્યો છે. આ ઉપગ્રહને GSLV-F14 રોકેટ દ્વારા શ્રીહરિકોટાના સતીશ ધવન સ્પેસ સેન્ટરના લોન્ચ પેડ 2 પરથી લોન્ચ કરવામાં આવ્યો હતો. આ ઉપગ્રહ સમુદ્ર, હવામાન અને ઈમરજન્સી સિગ્નલ સિસ્ટમ વિશે માહિતી આપશે. રાહત અને બચાવ કામગીરીમાં મદદ કરશે.
ભારતનો સૌથી અદ્યતન હવામાન ઉપગ્રહ INSAT-3DS 17 ફેબ્રુઆરી 2024 ના રોજ સાંજે 5:35 વાગ્યે લોન્ચ કરવામાં આવ્યો હતો. INSAT-3DS ઉપગ્રહ શ્રીહરિકોટા સ્થિત સતીશ ધવન સ્પેસ સેન્ટર (SDSC-SHAR) ના બીજા લોન્ચ પેડ પરથી GSLV-F14 રોકેટનો ઉપયોગ કરીને તેની નિયુક્ત ભ્રમણકક્ષામાં લોન્ચ કરવામાં આવ્યો હતો. આ શ્રેણીનો આ ત્રીજી પેઢીનો ઉપગ્રહ છે.
આ લોન્ચિંગમાં ત્રણ મોટી સિદ્ધિઓ હાંસલ કરવામાં આવી હતી. પહેલું એ છે કે જીએસએલવીની આ 16મી ઉડાન છે. સ્વદેશી ક્રાયો સ્ટેજની આ 10મી ફ્લાઇટ અને સ્વદેશી ક્રાયો સ્ટેજની સાતમી ઓપરેશનલ ફ્લાઇટ હશે. GSLV-F14 રોકેટ INSAT-3DS ઉપગ્રહને લોન્ચ કર્યાના લગભગ 18 મિનિટ પછી તેની નિયુક્ત ભ્રમણકક્ષામાં પહોંચાડશે.
આ ઉપગ્રહ 170 કિમી પેરીજી અને 36647 કિમી એપોજી સાથે લંબગોળ જીટીઓ ભ્રમણકક્ષામાં ફરશે. ઉપગ્રહનું કુલ વજન 2274 કિલોગ્રામ છે. આ ઉપગ્રહને પૃથ્વી વિજ્ઞાન મંત્રાલય દ્વારા ભંડોળ પૂરું પાડવામાં આવ્યું છે. આ સેટેલાઈટમાં 6 ચેનલ ઈમેજર્સ છે. 19 ચેનલ સાઉન્ડર હવામાનશાસ્ત્ર પેલોડ્સ ઉપલબ્ધ છે. આ ઉપગ્રહ તેના જૂના ઉપગ્રહો INSAT-3D અને INSAT-3DR સાથે હવામાનની માહિતી આપશે.
આ સેટેલાઇટ શું કામ કરશે
– વિવિધ સ્પેક્ટ્રલ તરંગલંબાઇ દ્વારા પૃથ્વીની સપાટી, મહાસાગર અને પર્યાવરણનું નિરીક્ષણ કરવું.
– વાતાવરણના વિવિધ મોસમી પરિમાણોની ઊભી રૂપરેખાઓ આપવા.
– અલગ-અલગ જગ્યાએથી ડેટા એકત્ર કરીને વૈજ્ઞાનિકોને આપવો.
– રાહત અને બચાવ કામગીરી દરમિયાન મદદ કરવી.
સાતમો ઉપગ્રહ લોન્ચ થવા જઈ રહ્યો છ
INSAT-3 શ્રેણીના ઉપગ્રહોમાં છ વિવિધ પ્રકારના જીઓસ્ટેશનરી ઉપગ્રહો છે. આવતીકાલે સાતમો ઉપગ્રહ લોન્ચ થવા જઈ રહ્યો છે. INSAT શ્રેણીના અગાઉના તમામ ઉપગ્રહો 2000 થી 2004 ની વચ્ચે લોન્ચ કરવામાં આવ્યા હતા. જેના દ્વારા સંદેશાવ્યવહાર, ટીવી પ્રસારણ અને હવામાન સંબંધિત માહિતી ઉપલબ્ધ હતી. આ ઉપગ્રહોમાં, 3A, 3D અને 3D પ્રાઇમ ઉપગ્રહોમાં આધુનિક હવામાનશાસ્ત્રના સાધનો છે.
હવામાનની ચોક્કસ માહિતી જરૂરી છ
આ તમામ સાધનો ભારતમાં અને તેની આસપાસ થતા મોસમી ફેરફારો વિશે સચોટ અને સમયસર માહિતી આપે છે. આમાંના દરેક ઉપગ્રહે ભારત અને તેની આસપાસના વિસ્તારોમાં સંદેશાવ્યવહાર અને હવામાનશાસ્ત્રની ટેકનોલોજી વિકસાવવામાં મદદ કરી છે. આ ઉપગ્રહોનું સંચાલન ISRO તેમજ ભારતીય હવામાન વિભાગ (IMD) દ્વારા કરવામાં આવે છે. જેથી કરીને લોકોને કુદરતી આફતો આવે તે પહેલા તેની જાણકારી મળી શકે. તેમને સુરક્ષિત સ્થાનો પર લઈ જઈ શકાય છે.
