કહેવાય છે કે જ્યારે આ દુનિયામાં કોઈ ધર્મ ન હતો ત્યારે આ પૃથ્વી પર રહેતા લોકો માત્ર સનાતન હિન્દુ ધર્મને અનુસરતા હતા. સનાતન હિંદુ ધર્મ એ ખૂબ જ સંયમિત ધર્મ છે જે ન તો બીજા કોઈ ધર્મની અવગણના કરે છે અને ન તો પોતાના ધર્મની સર્વોચ્ચતાને બધાની સામે રજૂ કરવાનો પ્રયાસ કરે છે.

આજે સમગ્ર વિશ્વમાં વિવિધ દેશોના નાગરિકોમાં શાંતિનો અભાવ જોવા મળે છે અને પરિવારના સભ્યોમાં પણ ભાઈચારાનો અભાવ જોવા મળે છે. એવું લાગે છે કે લગ્ન પછી તરત જ છૂટાછેડા લેવા એ સામાન્ય બાબત બની ગઈ છે. આજે, ઘણા વિકસિત દેશોમાં છૂટાછેડાનો દર 60 ટકાથી વધુ છે. તેમના વૃદ્ધ માતા-પિતાની સંભાળ રાખવા માટે તેમનું પોતાનું કોઈ નથી. અમેરિકામાં, લગભગ 10 લાખ વૃદ્ધ નાગરિકો ખુલ્લામાં જીવન જીવવા માટે મજબૂર છે. એવું લાગે છે કે આ દેશોમાં સામાજિક માળખું વિખેરાઈ ગયું છે.

આવા જ અનેક કારણોને લીધે આજે વિદેશી લોકો સનાતન હિન્દુ ધર્મ તરફ આકર્ષાઈ રહ્યા છે, કારણ કે સનાતન હિન્દુ ધર્મનું પોતાનું મહત્વ છે. સનાતન હિન્દુ ધર્મમાં નાનપણથી જ પરિવાર પ્રત્યે વફાદારી શીખવવામાં આવે છે. આજે પણ ભારતમાં સંયુક્ત કુટુંબની પ્રથા પ્રચલિત છે, જેના કારણે બાળકો બાળપણમાં જ માતા-પિતાની સેવા કરવાના મૂલ્યો શીખે છે અને જીવનભર તેમની સાથે રાખવાનો સંકલ્પ લે છે.

વિશ્વના અન્ય કેટલાક ધર્મોમાં બાળકોને બાળપણમાં જ કટ્ટરતા શીખવવામાં આવે છે અને માત્ર તેમના પોતાના ધર્મને જ શ્રેષ્ઠ ધર્મ તરીકે જણાવવામાં આવે છે. જેના કારણે આ બાળકોમાં અન્ય ધર્મો પ્રત્યે સદ્ભાવનાનો વિકાસ થતો નથી. ઘણી વખત, અન્ય ધર્મોને અનુસરતા લોકોને તેમના પોતાના ધર્મમાં પરિવર્તન કરવાની ફરજ પાડવામાં આવે છે. તેનાથી વિપરિત, સનાતન હિંદુ ધર્મ ક્યારેય કોઈ અન્ય ધર્મને અનુસરનાર વ્યક્તિ પર કોઈ દબાણ કરતું નથી. સનાતન હિન્દુ સંસ્કૃતિ અન્ય ધર્મના નાગરિકોને કોઈપણ પ્રકારના ધર્મનું પાલન કરવાની ખુલ્લી સ્વતંત્રતા આપે છે.

કહેવાય છે કે જ્યારે આ દુનિયામાં કોઈ ધર્મ ન હતો ત્યારે આ પૃથ્વી પર રહેતા લોકો માત્ર સનાતન હિન્દુ ધર્મને અનુસરતા હતા. સનાતન હિંદુ ધર્મ એ ખૂબ જ સંયમિત ધર્મ છે જે ન તો બીજા કોઈ ધર્મની અવગણના કરે છે અને ન તો પોતાના ધર્મની સર્વોચ્ચતાને બધાની સામે રજૂ કરવાનો પ્રયાસ કરે છે. આ કારણોસર, કટ્ટરતાના આ વાતાવરણમાં, સમગ્ર વિશ્વમાં સનાતન હિંદુ ધર્મમાં લોકોની આસ્થા અને રસ વધી રહ્યો છે.

સનાતન હિન્દુ ધર્મ આજે વિશ્વનો ત્રીજો સૌથી મોટો ધર્મ છે અને ભારતમાં મોટાભાગના લોકો આ ધર્મમાં માને છે. એક અનુમાન મુજબ, સનાતન હિન્દુ ધર્મ આ પૃથ્વી પર 10,000 વર્ષથી છે. પરંતુ જો આપણે વેદ અને ઉપનિષદોમાં લખેલી વાત માનીએ તો લાખો વર્ષો પહેલા સનાતન હિન્દુ ધર્મની ઉત્પત્તિ થઈ હતી, તે સમયે તે સનાતન ધર્મ તરીકે ઓળખાતો હતો. હિન્દુ ધર્મમાં માનતા લોકો ભારતમાં રહેતા હતા. આ ધર્મ ખૂબ જ પ્રભાવશાળી માનવામાં આવે છે. અન્ય કેટલાક ધર્મોના સ્થાપક રહ્યા છે, જેમ કે ભગવાન ઇસુને ખ્રિસ્તી ધર્મના સ્થાપક માનવામાં આવે છે, મોહમ્મદ સાહેબને ઇસ્લામના સ્થાપક માનવામાં આવે છે અને ગૌતમ બુદ્ધને બૌદ્ધ ધર્મના સ્થાપક માનવામાં આવે છે. પરંતુ હિંદુ ધર્મ વિશે કહેવાય છે કે કેટલાક સંતો અને મહાપુરુષોએ એક થઈને જીવનને યોગ્ય રીતે જીવવાનો માર્ગ વિકસાવ્યો હતો. સનાતન હિંદુ સંસ્કૃતિને ધર્મ નહીં પણ જીવનશૈલી તરીકે પણ ગણતો હતો.

સનાતન હિંદુ ધર્મ માને છે કે ભગવાને આ પૃથ્વી પરના દરેકને મોજમાં રહેવું, દરેક પળોનું સેલિબ્રેશન કરવું અને મનોરંજન કરવું એની આઝાદી આપેલી છે. આ જ કારણ છે કે સનાતન હિન્દુ ધર્મમાં સૌથી વધુ તહેવારો અને ધાર્મિક વિધિઓ છે. તહેવારો જીવનમાં સકારાત્મક સંદેશો લાવે છે અને આપણા મૂલ્યોને પ્રતિબિંબિત કરે છે. સનાતન હિન્દુ ધર્મની આ પરંપરા વિશ્વને ગમે છે. તેથી જ વિશ્વભરમાંથી લોકો બ્રજની હોળી અને કુંભ મેળો નિહાળવા ભારત આવે છે. આ એક કારણ છે કે આજે દુનિયાના ખૂણે-ખૂણેથી લોકો હિંદુ ધર્મમાં પોતાની રુચિ બતાવી રહ્યા છે.

હિંદુ અમેરિકન ફાઉન્ડેશન અનુસાર, વસ્તીની દ્રષ્ટિએ વિશ્વનો ત્રીજો સૌથી મોટો દેશ અમેરિકામાં હિંદુઓની વસ્તી ઝડપથી વધી રહી છે અને ત્યાં હિંદુઓ રાજકીય રીતે પણ સક્રિય થઈ રહ્યા છે. આ સિવાય, કોરોના કાળ પછી, સમગ્ર અમેરિકા અને વિશ્વના અન્ય દેશોમાં યોગ અને ધ્યાન તરફ લોકોનું આકર્ષણ ઘણું વધી ગયું છે. યોગ અને ધ્યાન એ સમગ્ર વિશ્વને સનાતન હિન્દુ ધર્મની ભેટ છે. સનાતન હિંદુ ધર્મ કટ્ટરવાદી ધર્મ નથી. અન્ય ધર્મોથી વિપરીત, આમાં કોઈપણ પ્રકારનું સામાજિક દબાણ નથી.

આ ધર્મમાં ધાર્મિક શિક્ષણ માટે કોઈ જબરદસ્તી નથી, જેમ કે અન્ય કેટલાક ધર્મોમાં છે. હિન્દુ ધર્મ માને છે કે શિક્ષણ દરેક પ્રકારનું હોવું જોઈએ અને માત્ર ધાર્મિક આધાર પર શિક્ષણ આપવું યોગ્ય નથી. જો કોઈપણ બાળકના શિક્ષણમાં મૂલ્યો ઉમેરવામાં આવે તો તે બાળક મોટો થઈને એક જવાબદાર નાગરિક અને સારો માનવી બને છે. સનાતન હિન્દુ ધર્મમાં દાનની લાગણી છે. અન્ય ધર્મોની જેમ, તે ફક્ત તેના વર્ચસ્વ વિશે વિચારતો નથી.

મુસ્લિમ બહુમતી ધરાવતો દેશ ઈન્ડોનેશિયામાં આજે પણ સનાતન હિંદુ ધર્મ સાથે જોડાયેલી વિધિઓ જોવા મળે છે જે સાબિત કરે છે કે આ દેશ હિંદુ ધર્મથી કેટલો પ્રભાવિત છે. મુસ્લિમ બહુમતી ધરાવતો દેશ હોવા છતાં પણ અહીં હિંદુ ધર્મનો ભારે પ્રભાવ જોવા મળે છે. મુસ્લિમ લોકો પણ તેમના નામ હિંદુ દેવી-દેવતાઓ પર રાખવાનું પસંદ કરે છે. સનાતન હિંદુ ધર્મ ક્યારેય કોઈપણ નાગરિક પર કોઈપણ પ્રકારનું દબાણ નથી કરતું. સનાતન હિંદુ ધર્મ ક્યારેય કોઈને લાલચ આપીને ધર્મ પરિવર્તન કરવા દબાણ કરતો નથી. પરંતુ, આજે દર વર્ષે સમગ્ર વિશ્વમાં ઘણા લોકો અન્ય ધર્મ છોડીને પોતાની પ્રેરણાથી હિંદુ ધર્મ અપનાવી રહ્યા છે.

સનાતન હિંદુ ધર્મમાં મહિલાઓને એટલું સન્માન આપવામાં આવે છે જેટલું અન્ય કોઈ ધર્મમાં આપવામાં આવતું નથી. સનાતન હિન્દુ ધર્મમાં સ્ત્રીઓની પૂજા કરવામાં આવે છે. ભારતમાં સનાતન હિન્દુ ધર્મનો અંત લાવવાના નિષ્ફળ પ્રયાસો થઈ રહ્યા છે ત્યારે રશિયા, બ્રિટન, અમેરિકા, ઘાના, સુરીનામ જેવા દેશોમાં હિન્દુ ધર્મ ઝડપથી ફેલાઈ રહ્યો છે. સનાતન હિન્દુ ધર્મ સમગ્ર વિશ્વને શાંતિનો સંદેશ આપે છે.

આજે, ઘણા દેશોમાં, સનાતન હિંદુ ધાર્મિક વિધિઓને અનુસરીને વિશેષ ગામોની સ્થાપના કરવામાં આવી રહી છે. આયર્લેન્ડમાં 22 એકરમાં હિંદુ ટાપુ બનાવવામાં આવ્યો છે. તેને હરે કૃષ્ણ ટાપુ નામ આપવામાં આવ્યું છે. અહીં રહેતા તમામ નાગરિકો દ્વારા સનાતન હિંદુ ધર્મના પ્રાચીન રિવાજો અને પરંપરાઓનું પાલન કરવામાં આવે છે. સનાતન હિન્દુ ધર્મના વૈદિક નિયમોને હંમેશ માટે જીવંત રાખવા માટે, અહીં રહેતા સનાતની હિન્દુઓ માંસ, મટનની જગ્યાએ શાકાહારી આહાર લે છે.

દારૂ અને સિગારેટ વગેરેથી દૂર રહેવાનું કગેવામાં આવે છે અને મંદિરોમાં સવારે અને સાંજે પૂજા કરવામાં આવે છે. તેમનું જીવન સાદું છે અને તેઓ ખેતી અને ગાય પાલન કરીને પોતાનું ગુજરાન ચલાવે છે. સ્ત્રીઓ સાડી પહેરે છે અને પુરુષો ધોતી અને કુર્તા પહેરે છે. ઘણા દેશો જેમ કે ઘાના, ફિજી અને અન્ય ઘણા આફ્રિકન દેશો, દૂર અમેરિકા, યુરોપિયન દેશો વગેરેમાં ઝડપથી ફેલાઈ રહ્યાં છે.

કઝાકિસ્તાન એક મુસ્લિમ દેશ છે. અહીંની 65 ટકાથી વધુ વસ્તી ઇસ્લામમાં માનનારા લોકોની છે. પરંતુ, તાજેતરના સમયમાં અહીં પણ મોટો બદલાવ આવ્યો છે. અહીંના લોકો સનાતન હિન્દુ ધર્મ તરફ આકર્ષિત થતા જોવા મળી રહ્યા છે. અહીં સનાતન હિંદુ ધર્મની લહેર એટલી ઝડપથી વધી છે કે હિંદુ ધર્મની આસ્થા અને આધ્યાત્મિકતાનો ફેલાવો સર્વત્ર દેખાય છે. અહીંના યુવાનો ખાસ કરીને ભગવત ગીતા વાંચવા અને હિંદુ ધર્મને સમજવાનો પ્રયાસ કરવા તરફ આકર્ષાઈ રહ્યા છે. કઝાકિસ્તાનની એક મહિલા, મરિના તારગાકોવાની હિંદુ ધર્મમાં રુચિ ભગવદ ગીતા વાંચ્યા પછી એટલી વધી ગઈ છે કે હવે તેણે કઝાકિસ્તાનમાં સનાતન હિંદુ ધર્મનો પ્રચાર કરવાની જવાબદારી ઉપાડી લીધી છે.

(લેખક સ્વતંત્ર ટિપ્પણીકાર છે.)

સોર્સ – હિન્દુસ્તાન સમાચાર