હાઈલાઈટ્સ
- ભારત અમેરિકા પાસેથી ખરીદશે 31 પ્રિડેટર ડ્રોન
- 32 હજાર કરોડ રૂપિયાની ડીલ પર હસ્તાક્ષર
- ભારતીય નૌકાદળને 31માંથી 15 ડ્રોન મળશે, જ્યારે આર્મી અને એરફોર્સને આઠ-આઠ ડ્રોન મળશે
ભારત અને અમેરિકાએ મંગળવારે 31 પ્રિડેટર ડ્રોન ખરીદવા માટે 32 હજાર કરોડ રૂપિયાના સોદા પર હસ્તાક્ષર કર્યા છે. વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીની આગેવાની હેઠળની કેબિનેટ કમિટી ઓન સિક્યોરિટી (CCS)એ ગયા અઠવાડિયે યુએસ પાસેથી 31 પ્રિડેટર ડ્રોન ખરીદવાના સોદાને મંજૂરી આપી હતી. દેશમાં ખરીદવામાં આવનાર ડ્રોનની જાળવણી, સમારકામ અને ઓવરહોલ માટે MROની સ્થાપના કરવામાં આવશે. ભારતીય નૌકાદળને 31માંથી 15 ડ્રોન મળશે, જ્યારે આર્મી અને એરફોર્સને આઠ-આઠ ડ્રોન મળશે, જે શાંતિ સમયની દેખરેખમાં ગેમ ચેન્જર સાબિત થવાની અપેક્ષા છે.
વાસ્તવમાં, આર્મી, નેવી અને એર ફોર્સે તેમની હાજરીને મજબૂત કરવા અને ચીન સાથેની વાસ્તવિક નિયંત્રણ રેખા (LAC) ના સંવેદનશીલ વિસ્તારોમાં દેખરેખ વધારવા માટે MQ-9B સશસ્ત્ર ડ્રોનની જરૂરિયાત વ્યક્ત કરી હતી. નેવી ખાસ કરીને હિંદ મહાસાગર ક્ષેત્રમાં પોતાની હાજરી વધારવા માંગે છે. આ ડ્રોનના આવ્યા બાદ હિંદ મહાસાગર પર ચીન સામેની ઘેરાબંધી વધુ મજબૂત થશે. આ ક્રમમાં, પ્રિડેટર ડ્રોન માટેના સોદાને ડિફેન્સ એક્વિઝિશન કાઉન્સિલ (DAC) દ્વારા 15 જૂન, 2023ના રોજ મંજૂરી આપવામાં આવી હતી. આ પછી ગયા અઠવાડિયે 10 ઓક્ટોબરના રોજ સીસીએસે પણ મંજૂરી આપી હતી.
આ અત્યાધુનિક ડ્રોન માત્ર ભારતીય નૌકાદળ માટે ખરીદવાના હતા, પરંતુ બાદમાં ત્રણેય સેનાઓ માટે 31 ડ્રોન ખરીદવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો હતો. ભારતીય નૌકાદળ આ ડીલ માટે લીડ એજન્સી છે, જેમાં 15 ડ્રોન દરિયાઈ દળને તેની જવાબદારીના ક્ષેત્રમાં સર્વેલન્સ ઓપરેશન માટે આપવામાં આવશે. આ સિવાય આર્મી અને એરફોર્સને 8-8 ડ્રોન મળશે. સોદાના પ્રથમ તબક્કામાં, તાત્કાલિક એકમ રોકડ ચુકવણી કરીને છ ડ્રોન ખરીદવામાં આવશે. વર્તમાન જરૂરિયાતોને ધ્યાનમાં રાખીને હાલમાં ત્રણેય સેનાઓને બે-બે ડ્રોન આપવામાં આવશે. બાકીના 24 ડ્રોન આગામી ત્રણ વર્ષમાં હસ્તગત કરવામાં આવશે. ત્રણેય સેનાઓ માટે ડ્રોન ખરીદવા માટે વરિષ્ઠ અધિકારીઓની હાજરીમાં બંને પક્ષોએ આ ડીલ પર હસ્તાક્ષર કર્યા હતા.
MQ-9 રીપર ડ્રોનની વિશેષતા: MQ-9 રીપર ડ્રોન સાન ડિએગો સ્થિત જનરલ એટોમિક્સ દ્વારા બનાવવામાં આવ્યું છે, જે 48 કલાક સુધી સતત ઉડી શકે છે. તે આશરે 1,700 કિલોગ્રામ (3,700 lb) ના પેલોડને 6,000 નોટિકલ માઈલથી વધુની રેન્જમાં લઈ જઈ શકે છે. તે નવ હાર્ડ-પોઇન્ટ્સ સાથે આવે છે, બે ટનના મહત્તમ પેલોડ સાથે, હવાથી જમીન મિસાઇલો ઉપરાંત સેન્સર અને લેસર-ગાઇડેડ બોમ્બ વહન કરવામાં સક્ષમ છે. સશસ્ત્ર ડ્રોન વડે ભારતીય સેના અફઘાનિસ્તાનમાં નાટો દળોએ કરેલા મિશનને પાર પાડી શકે છે.
તેનો ઉપયોગ પાકિસ્તાન અધિકૃત કાશ્મીરમાં આતંકવાદી ઠેકાણાઓ પર રિમોટ કંટ્રોલ ઓપરેશન, સર્જિકલ સ્ટ્રાઈક અને હિમાલયની સરહદો પરના ટાર્ગેટને નિશાન બનાવવા માટે થઈ શકે છે. ગયા વર્ષે, પૂર્વ લદ્દાખમાં ચીન સાથે સરહદી તણાવ વચ્ચે ભારતીય નૌકાદળે બે શિકારીઓને લીઝ પર લીધા હતા. આ સાથે ભારતીય નૌકાદળ દક્ષિણ હિંદ મહાસાગરમાં ફરતા ચીનના યુદ્ધ જહાજો પર નજર રાખી રહ્યું છે. હાલમાં, ભારતીય સુરક્ષા એજન્સીઓ ઇઝરાયેલી UAVs, સંરક્ષણ સંશોધન અને વિકાસ સંસ્થા (DRDO) ના નેત્રા અને રુસ્તમ ડ્રોનનો ઉપયોગ કરે છે.
