હેડલાઈન :

• સંસદમાં રાષ્ટ્રપતિના અભિભાષણ સાથે બજેટ સત્રનો પ્રારંભ
• રાષ્ટ્રપતિના અભિભાષણ બાદ લોકસભામાં આર્થિક સર્વેક્ષણ રજૂ
• નાણામંત્રી નિર્મલા સિતારમણે લોકસભામાં રજૂ કર્યુ આર્થિક સર્વેક્ષણ
• સર્વેક્ષણ અનુસાર ફુગાવો ઘટશે,GDP વૃદ્ધિ 6.3-6.8 ટકા રહેવાનો અંદાજ
• શાકભાજીના ભાવમાં નરમાઈથી ફુગાવો ઘટશે,અર્થતંત્ર મજબૂત રહેશે
• હવામાનમાં ફેરફારને કારણે ખાદ્ય ફુગાવામાં થઈ શકે છે વધારો
• ચાલુ નાણાકીય વર્ષના ચોથા ક્વાર્ટરમાં ફુગાવો ઘટવાની ધારણા

1 ફેબ્રુઆરીએ સંસદમાં બજેટ રજૂ થાય તે પહેલાં શુક્રવારે નાણામંત્રી દ્વારા આર્થિક સર્વે રજૂ કરવામાં આવ્યો. 31 જાન્યુઆરીથી શરૂ થનાર બજેટ સત્ર 4 એપ્રિલના રોજ પૂર્ણ થશે.

लोकसभा की कार्यवाही 1 फरवरी 2025 को सुबह 11 बजे तक स्थगित की गई। https://t.co/txa06s2Wau

— ANI_HindiNews (@AHindinews) January 31, 2025

– સંસદમાં બજેટ સત્ર પ્રથમ દિવસ
સંસદમાં સામાન્ય બજેટ રજૂ કરવાના એક દિવસ પહેલા 31 જાન્યુઆરીએ બજેટ સત્ર શરૂ થયું હતું.બજેટ સત્રના પહેલા દિવસે નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણે સંસદમાં આર્થિક સર્વે રજૂ કર્યો.આર્થિક સર્વેક્ષણ હેઠળ,પાછલા નાણાકીય વર્ષની વિગતો આપવામાં આવે છે.બજેટ સત્રના પહેલા દિવસે રાષ્ટ્રપતિના સંબોધન પછી,નાણામંત્રીએ આર્થિક સર્વેક્ષણ અહેવાલ રજૂ કર્યો.લોકસભા પછી તેને રાજ્યસભામાં રજૂ કરવામાં આવશે.આ વખતે પગારદાર વર્ગથી લઈને સામાન્ય માણસ સુધી દરેકને બજેટથી ઘણી અપેક્ષાઓ છે.મોંઘવારીમાંથી રાહત આપવા અને GDP વૃદ્ધિ માટે સરકાર કોઈ મોટું પગલું ભરી શકે છે.હવે એ જોવાનું રસપ્રદ રહેશે કે 1 ફેબ્રુઆરીએ નાણામંત્રી કઈ મોટી જાહેરાતો કરે છે?

– હવામાનમાં ફેરફારને લઈ ફુગાવાનો દર વધી શકે

લોકસભામાં આર્થિક સર્વે રજૂ કરતી વખતે નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણે કહ્યું કે રોકાણમાં ઘટાડો કામચલાઉ છે.વૈશ્વિક સ્તરે રાજકીય અનિશ્ચિતતાઓનો ખતરો રહેશે.વિશ્વભરમાં કોમોડિટીના ભાવ ઘટી શકે છે. હવામાનમાં ફેરફારને કારણે ખાદ્ય ફુગાવામાં વધારો થઈ શકે છે.વૈશ્વિક સ્તરે વધુ સ્પર્ધાત્મક બનવાની જરૂર છે.

– લોકસભામાં આર્થિક સર્વે રજૂ 
નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણે આર્થિક સર્વે રજૂ કર્યો.આ દરમિયાન, નાણાકીય વર્ષ 26 માટે GDP વૃદ્ધિ 6.3-6.8 ટકા રહેવાનો અંદાજ હતો.ચાલુ નાણાકીય વર્ષના ચોથા ક્વાર્ટરમાં ફુગાવો ઘટવાની ધારણા છે. શાકભાજીના ભાવમાં નરમાઈથી ફુગાવો ઘટશે અને સ્થાનિક અર્થતંત્ર મજબૂત રહેશે.

– જાન્યુઆરીમાં શું પરિસ્થિતિ રહી ?

જાન્યુઆરીમાં દેશની વ્યાપારિક પ્રવૃત્તિમાં એક વર્ષ કરતાં વધુ સમયમાં સૌથી નીચો વિકાસ જોવા મળ્યો. આનાથી આર્થિક વિકાસની સ્થિરતા અંગે ચિંતા વધી ગઈ છે.HSBC ફ્લેશ ઇન્ડિયા કમ્પોઝિટ PMI
ડિસેમ્બરમાં 59.2 થી ઘટીને 57.9 થયો.તો GDP 6.8 ટકા રહેવાનો અંદાજ છે.

આર્થિક સમીક્ષામાં,આગામી નાણાકીય વર્ષ 2025-26 માટે GDP વૃદ્ધિ દર 6.3 થી 6.8 ટકા રહેવાનો અંદાજ લગાવી શકાય છે.મુખ્ય આર્થિક સલાહકાર વી.અનંત નાગેશ્વરન અને તેમની ટીમ દ્વારા લેખિત આર્થિક સમીક્ષા 2024-25 આજે સંસદમાં રજૂ કરવામાં આવશે.રાષ્ટ્રીય આંકડાકીય કાર્યાલયના અંદાજ મુજબ,નબળા ઉત્પાદન અને રોકાણને કારણે ચાલુ નાણાકીય વર્ષ 2024-25માં ભારતનો GDP 6.4 ટકાના દરે વધવાની ધારણા છે જે ચાર વર્ષમાં સૌથી નીચું સ્તર છે.

– સૌથી વધુ બજેટ રજૂ કરનાર નાણામંત્રી

મોરારજી દેસાઈએ અત્યાર સુધીમાં સૌથી વધુ વખત એટલે કે 10 વખત બજેટ રજૂ કર્યું છે.તેમણે જવાહરલાલ નહેરુ અને લાલ બહાદુર શાસ્ત્રીના કાર્યકાળ દરમિયાન નાણામંત્રી તરીકે 10 વખત બજેટ રજૂ કર્યું હતું. આમાંથી તેમણે બે વાર વચગાળાનું બજેટ રજૂ કર્યું.LA સ્વતંત્ર ભારતનું પ્રથમ સામાન્ય બજેટ 26 નવેમ્બર 1947 ના રોજ પ્રથમ નાણામંત્રી આર.કે.શણમુખમ ચેટ્ટી દ્વારા રજૂ કરવામાં આવ્યું હતું.તેમના કાર્યકાળ દરમિયાન આયોજન પંચની શરૂઆત થઈ હતી.આ બજેટ ફક્ત સાડા સાત મહિના માટે હતું.તે સમયે,આર.કે.શણમુખમ ચેટ્ટીએ 171.15 કરોડ રૂપિયાની આવક અને 197.39 કરોડ રૂપિયાના ખર્ચનું બજેટ રજૂ કર્યું હતું.

– સીતારમણ પોતાનું આઠમું બજેટ રજૂ કરશે
નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણ શનિવારે આઠમું બજેટ રજૂ કરશે.આ સમયગાળા દરમિયાન સરકારનું ધ્યાન 2047 સુધીમાં વિકસિત ભારતના લક્ષ્યને પ્રાપ્ત કરવાની સાથે વપરાશ અને રોજગાર વધારવા પર રહેશે. આ બજેટ નક્કી કરશે કે વિશ્વનો સૌથી ઝડપથી વિકસતો GDP કઈ દિશામાં જશે.

– બજેટ સત્ર 4 એપ્રિલે સમાપ્ત થશે
નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણ શનિવારે 1લી ફેબ્રુઆરીએ નરેન્દ્ર મોદી સરકારના ત્રીજા કાર્યકાળનું બીજું બજેટ રજૂ કરશે.શુક્રવારથી બજેટ સત્ર રાષ્ટ્રપતિ દ્રૌપદી મુર્મુના લોકસભા અને રાજ્યસભાના સંયુક્ત સત્રને સંબોધન સાથે શરૂ થશે.સત્રનો પહેલો ભાગ 13 ફેબ્રુઆરીએ સમાપ્ત થશે અને બીજો ભાગ 10 માર્ચે શરૂ થશે અને સત્ર 4 એપ્રિલે સમાપ્ત થશે.

કેન્દ્રીય બજેટ પહેલાં સંસદમાં રજૂ કરાયેલ આર્થિક સર્વેક્ષણ,સુધારા અને વૃદ્ધિ માટે એક બ્લુપ્રિન્ટ પૂરું પાડે છે.આ સમીક્ષા મુખ્ય આર્થિક સલાહકાર વી અનંત નાગેશ્વરનના નેતૃત્વ હેઠળની ટીમ દ્વારા તૈયાર કરવામાં આવી છે.તે આગામી નાણાકીય વર્ષ માટેનો અંદાજ પૂરો પાડવા ઉપરાંત અર્થતંત્ર અને વિવિધ ક્ષેત્રોમાં વિકાસની રૂપરેખા આપે છે.આ સમીક્ષામાં ધીમી વૃદ્ધિ,યુએસ ડોલર સામે રૂપિયાનું અવમૂલ્યન અને નબળી વપરાશ માંગ જેવા મુખ્ય વિકાસનું વિગતવાર મૂલ્યાંકન આપવાની અપેક્ષા છે.

SORCE : ZEE હિન્દી