KEY POINTS :
“ગુરુ પૂર્ણિમા ઉત્સવનું ભારતમાં ખૂબ જ આદર અને શ્રદ્ધા સાથેનું મહત્વ”
“દેશભરમાં ઠેર ઠેર ગુરુ પૂર્ણિમાં નિમિત્તે ગુરૂ પૂજનનના યોજાયા કાર્યક્રમો”
“લોકો પોતાના ગુરુના દર્શન-પૂજન કરી દક્ષિણા અર્પણ કરી ધન્ય બન્યા”
“અજ્ઞાન રૂપી અંધકારમાંથી જ્ઞાનના ઉજાશ તરફ લઈ જાય તે સાચા ગુરૂ”
“વ્યાધીમાંથી સાચો રસ્તો બતાવી માનવ જીવનમાં શાંતિ સ્થાપિત કરે તે ગુરૂ”
ગુરુ પૂર્ણિમા એ એક મહત્વપૂર્ણ હિન્દુ અને બૌદ્ધ તહેવાર છે જે દર વર્ષે અષાઢ મહિનાની પૂર્ણિમા (પૂર્ણિમા) ના દિવસે ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસ એ આધ્યાત્મિક અને શૈક્ષણિક ગુરુઓને સમર્પિત છે જેમણે પોતાના જ્ઞાન અને માર્ગદર્શનથી આપણા જીવનને પ્રકાશિત કર્યું છે. ગુરુ પૂર્ણિમાને વ્યાસ પૂર્ણિમા અને વેદ પૂર્ણિમા તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.
‘ગુરુ’ શબ્દ બે અક્ષરોથી બનેલો છે – ‘ગુ’ જેનો અર્થ અંધકાર અથવા અજ્ઞાન થાય છે, અને ‘રુ’ જેનો અર્થ પ્રકાશ અથવા જ્ઞાન થાય છે. આમ, ગુરુ એ વ્યક્તિ છે જે આપણને અજ્ઞાનના અંધકારમાંથી બહાર કાઢે છે અને જ્ઞાનના પ્રકાશ તરફ દોરી જાય છે.
– 2025 માં ગુરુ પૂર્ણિમા ક્યારે છે?
વર્ષ 2025માં, ગુરુ પૂર્ણિમા 10 જુલાઈ, ગુરુવારે ઉજવવામાં આવશે. પૂર્ણિમાની તિથિ 10 જુલાઈના રોજ સવારે 1:36 વાગ્યે શરૂ થશે અને 11 જુલાઈના રોજ સવારે 2:06 વાગ્યે સમાપ્ત થશે. તિથિ અનુસાર, ગુરુ પૂર્ણિમા 10 જુલાઈના રોજ જ ઉજવવામાં આવશે, કારણ કે પૂર્ણિમા તિથિ સૂર્યોદય સમયે પણ હશે.
– ગુરુ પૂર્ણિમા શા માટે ઉજવવામાં આવે છે, તેનો હિન્દુ ધર્મ સાથે શું સંબંધ?
ગુરુ પૂર્ણિમાને મહર્ષિ વેદ વ્યાસના જન્મદિવસ તરીકે પણ ઉજવવામાં આવે છે. વેદ વ્યાસને હિન્દુ ધર્મના મહાન સંતોમાંના એક માનવામાં આવે છે.
તેમણે મહાભારત, શ્રીમદ ભાગવત, બ્રહ્મસૂત્ર અને અઢાર પુરાણોની રચના કરી હતી. તેમને હિન્દુ ધર્મના જ્ઞાનનો સાર માનવામાં આવે છે, તેથી આ દિવસને વ્યાસ પૂર્ણિમા તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.
4- ગુરુ પૂર્ણિમાનું મહત્વ શું છે?
આજે એ બધા ગુરુઓ પ્રત્યે કૃતજ્ઞતા અને આદર વ્યક્ત કરવાનો પ્રસંગ છે જેમણે જીવનના વિવિધ પાસાઓમાં આપણને માર્ગદર્શન આપ્યું છે – પછી ભલે તે આધ્યાત્મિક શિક્ષકો હોય, શૈક્ષણિક શિક્ષકો હોય કે પછી જીવનના કોઈપણ ક્ષેત્રમાં આપણને સાચો માર્ગ બતાવનારા લોકો હોય.આ દિવસ શિષ્ય અને ગુરુ વચ્ચેના પવિત્ર અને અતૂટ બંધનનું પ્રતીક માનવામાં આવે છે. આ દિવસે શિષ્યો તેમના ગુરુઓ પાસેથી આશીર્વાદ લે છે અને તેમના પ્રત્યે આદર અને ભક્તિ વ્યક્ત કરે છે.
– બૌદ્ધ ધર્મની પણ ભૂમિકા
બૌદ્ધ ધર્મમાં પણ ગુરુ પૂર્ણિમાનું વિશેષ મહત્વ છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આ દિવસે ભગવાન બુદ્ધે સારનાથમાં તેમના પ્રથમ પાંચ શિષ્યોને પહેલો ઉપદેશ આપ્યો હતો.તેથી, બૌદ્ધો આ દિવસને ધર્મ ચક્ર પ્રવર્તન દિવસ તરીકે પણ ઉજવે છે.
– ગુરુ પૂર્ણિમા ક્યાં ઉજવવામાં આવે છે?
ગુરુ પૂર્ણિમા સમગ્ર ભારત અને નેપાળમાં ખૂબ જ ભક્તિ અને ઉત્સાહથી ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસે વિવિધ પ્રકારના કાર્યક્રમોનું આયોજન કરવામાં આવે છે.
ગુરુ પૂજા : શિષ્યો તેમના ગુરુઓના ચરણોમાં ફૂલો, ફળો, કપડાં અને દક્ષિણા અર્પણ કરે છે. ગુરુઓના આશીર્વાદ મેળવવા માટે ખાસ પ્રાર્થના અને પૂજા કરવામાં આવે છે.
આરતી અને ભજન : ગુરુઓની આરતી ગવાય છે અને તેમના માનમાં ભક્તિમય સ્તોત્રો અને કીર્તનો કરવામાં આવે છે.
સત્સંગ અને પ્રવચનો : ઘણી જગ્યાએ આધ્યાત્મિક ગુરુઓના સત્સંગ અને પ્રવચનોનું આયોજન કરવામાં આવે છે જેમાં શાણપણ અને માર્ગદર્શનના શબ્દો વહેંચવામાં આવે છે.
શિષ્ય સંમેલન : કેટલાક આશ્રમો અને ધાર્મિક સંસ્થાઓમાં શિષ્ય સંમેલનોનું આયોજન કરવામાં આવે છે જ્યાં શિષ્યો તેમના ગુરુ પ્રત્યેની ભક્તિ વ્યક્ત કરવા અને આધ્યાત્મિક ચર્ચાઓમાં ભાગ લેવા માટે ભેગા થાય છે.
દાન : આ દિવસે દાન કરવું પણ ખૂબ જ શુભ માનવામાં આવે છે. લોકો જરૂરિયાતમંદોને ખોરાક, કપડાં અને અન્ય જરૂરી વસ્તુઓનું દાન કરે છે.
ઉપવાસ: ઘણા શિષ્યો આ દિવસે તેમના ગુરુ પ્રત્યે આદર અને ભક્તિ વ્યક્ત કરવા માટે ઉપવાસ પણ કરે છે.
ગંગા સ્નાન : કેટલાક ભક્તો આ દિવસે ગંગા જેવી પવિત્ર નદીઓમાં સ્નાન કરે છે.
