સુપ્રીમ કોર્ટે ઉત્તરાખંડના જિમ કોર્બેટ નેશનલ પાર્કના મુખ્ય વિસ્તારોમાં વાઘ સફારી પર પ્રતિબંધ મૂક્યો. હવે સફારીને પાર્કના પેરિફેરલ અને બફર ઝોનમાં જ મંજૂરી આપવામાં આવશે. આ સાથે જ કોર્ટે ઉત્તરાખંડના પૂર્વ વન મંત્રી હરક સિંહ રાવત અને તત્કાલીન ડિવિઝનલ ફોરેસ્ટ ઓફિસર કિશન ચંદને પાર્કમાં ગેરકાયદે બાંધકામ અને વૃક્ષો કાપવા બદલ ઠપકો આપ્યો હતો.
નેતાઓ અને અધિકારીઓ પર કોર્ટની કડક ટિપ્પણી
કોર્ટે ઠપકો આપતા કહ્યું કે, “રાષ્ટ્રીય વન્યજીવ સંરક્ષણ યોજના સંરક્ષિત વિસ્તારોની બહાર વન્યજીવ સંરક્ષણની જરૂરિયાતને માન્યતા આપે છે. રાજકારણીઓ અને વન અધિકારીઓ વચ્ચેની સાંઠગાંઠથી પર્યાવરણને ભારે નુકસાન થયું છે. રાજ્ય દ્વારા જાહેર વિશ્વાસના સિદ્ધાંતનું ઉલ્લંઘન કરવામાં આવ્યું છે. વહીવટીતંત્ર અને રાજકારણીઓએ કચરાપેટીમાં ફેંકી દીધા છે. કોમર્શિયલ હેતુ માટે પ્રવાસનને પ્રોત્સાહન આપવાના નામે ઇમારતો બનાવવા માટે મોટા પાયે વૃક્ષો કાપવામાં આવ્યા છે.
કોર્ટે CBI પાસેથી તપાસ રિપોર્ટ માંગ્યો
કોર્ટે સેન્ટ્રલ બ્યુરો ઓફ ઈન્વેસ્ટિગેશન (સીબીઆઈ)ને આ મામલામાં 3 મહિનામાં તેની તપાસ રિપોર્ટ સોંપવા માટે કહ્યું છે. આ ઉપરાંત, કોર્ટે એક સમિતિની રચના કરી છે, જે જોશે કે દેશના રાષ્ટ્રીય ઉદ્યાનોના બફર ઝોન અથવા તેની નજીકના વિસ્તારોમાં ટાઇગર સફારી બનાવવાની મંજૂરી આપી શકાય કે નહીં. સમિતિની ભલામણો પહેલાથી જ અસ્તિત્વમાં રહેલી સફારીઓને પણ લાગુ પડશે.
શું છે મામલો?
વાસ્તવમાં, 2017 થી 2022 ની વચ્ચે, ટાઈગર સફારી અને પર્યટનના નામે પાર્કમાં 6,000 વૃક્ષો કાપવામાં આવ્યા હતા. ત્યારે હરકસિંહ રાવત વન મંત્રી હતા. આ મામલો ઉત્તરાખંડ હાઈકોર્ટમાં પણ ગયો હતો, જેમાં કોર્ટે સીબીઆઈ તપાસનો આદેશ આપ્યો હતો. નવેમ્બર 2022 માં, નેશનલ ગ્રીન ટ્રિબ્યુનલ (NGT) એ પ્રોજેક્ટ પર સ્ટે મૂક્યો હતો. આ સંદર્ભે પર્યાવરણ કાર્યકર્તા ગૌરવ બંસલે સુપ્રીમ કોર્ટમાં અરજી કરી હતી.
જિમ કોર્બેટ નૈનીતાલમાં સ્થિત છે
જિમ કોર્બેટ નેશનલ પાર્ક ઉત્તરાખંડના નૈનીતાલ જિલ્લામાં આવેલું છે. તેની સ્થાપના 1936 માં કરવામાં આવી હતી, જ્યારે તે હેલી નેશનલ પાર્ક તરીકે જાણીતું હતું. બફર ઝોન સહિત, તે 1,318 ચોરસ કિલોમીટરના વિસ્તારમાં ફેલાયેલું છે. અહીં 280 થી વધુ વાઘ રહે છે. આ ઉપરાંત, હાથી સફારી અને અનામત પક્ષીઓની 585 થી વધુ પ્રજાતિઓ દર વર્ષે લાખો પ્રવાસીઓને અહીં આકર્ષે છે.
