જ્યાં એક તરફ હિન્દી ભાષા આપણી સંસ્કૃતિની ફિલસૂફીને પ્રતિબિંબિત કરે છે, તો બીજી તરફ તે લોકોને જોડવામાં પણ મદદ કરે છે.
Hindi Diwas 2024: માતૃભાષા લોકોને ગમે ત્યાંથી જોડવામાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવે છે અને સંચારના એક શક્તિશાળી માધ્યમ તરીકે પણ. આ વિચારને ધ્યાનમાં રાખીને દર વર્ષે 14 સપ્ટેમ્બરને હિન્દી દિવસ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. તેનો હેતુ હિન્દીનો પ્રચાર અને ભવિષ્ય માટે આ ભાષાની સુંદરતા જાળવી રાખવાનો છે. આપણી ભાષા હોવા ઉપરાંત, હિન્દી દેશના મોટા ભાગની સંસ્કૃતિની ફિલસૂફી પણ દર્શાવે છે.
જ્યાં એક તરફ હિન્દી ભાષા આપણી સંસ્કૃતિની ફિલસૂફીને પ્રતિબિંબિત કરે છે, તો બીજી તરફ તે લોકોને જોડવામાં પણ મદદ કરે છે. આ દિવસે વર્ષ 1949 માં, બંધારણ સભા દ્વારા હિન્દીને સત્તાવાર ભાષા તરીકે માન્યતા આપવામાં આવી હતી. હિન્દીનું મહત્વ દર્શાવ્યા પછી, આ દિવસ ભવિષ્યમાં હિન્દી સામેના પડકારો તરફ પણ ધ્યાન દોરે છે.
1949 માં સત્તાવાર ભાષા તરીકે માન્યતા પ્રાપ્ત થયા પછી, 14 સપ્ટેમ્બર 1953 માં પ્રથમ વખત હિન્દી દિવસ તરીકે ઉજવવામાં આવ્યો. તેની પાછળનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય માત્ર આ ભાષાને પ્રોત્સાહન આપવાનો જ નહીં પરંતુ સમગ્ર વિશ્વમાં તેના મહત્વને ઉજાગર કરવાનો હતો. આ દિવસની ઉજવણીનો વિચાર રાજભાષા આયોગ દ્વારા સૂચવવામાં આવ્યો હતો. ત્યારથી તે દર વર્ષે ખૂબ જ ધામધૂમ અને ઉત્સાહ સાથે ઉજવવામાં આવે છે.
હાલમાં, ભારતના મોટા ભાગની ભાષા હિન્દી છે, જે લોકો બોલવામાં સૌથી વધુ આરામદાયક અનુભવે છે. હિન્દી એ દેશના 45.63 ટકા એટલે કે 53 કરોડ લોકોની માતૃભાષા છે. આપણા બંધારણમાં પણ તેને વિશેષ સ્થાન (સત્તાવાર ભાષા) આપવામાં આવ્યું છે. આ દિવસ આપણને હિન્દીના વિકસતા વારસાની યાદ અપાવે છે, જેના વિકાસમાં હિન્દી સાહિત્યનું પણ વિશેષ યોગદાન છે. સમય ગમે તે હોય, મહાન ચિંતકોએ આ ભાષાનો ઉપયોગ કરીને સમાજ અને દેશને પ્રગતિનો નવો માર્ગ બતાવ્યો છે. મહાન સંતોથી લઈને કબીર, રહીમ, તુલસીદાસ, પ્રેમચંદ, મહાદેવી વર્મા, જય શંકર પ્રસાદ જેવા અનેક મહાન લેખકોએ પોતાના લખાણો દ્વારા હિન્દીની શક્તિને અનેકગણી વધારવાનું કામ કર્યું છે.
હિન્દી ભાષા વાતચીતના વ્યાપક માધ્યમ તરીકે ઉભરી આવી છે. હાલમાં રાષ્ટ્રની સાથે આંતરરાષ્ટ્રીય મંચ પર હિન્દીને એક વિશેષ ઓળખ આપવા માટે અનેક પ્રયાસો થઈ રહ્યા છે. જેથી આવનારી પેઢી પણ તેનું મહત્વ સમજે અને દરેક જગ્યાએ તેનો ઉપયોગ કરવામાં ગર્વ અનુભવી શકે. આપણે બધાએ હિન્દી ભાષા માટે ગૌરવ અને આદરને પ્રોત્સાહન આપવું જોઈએ જેથી કરીને વધુ લોકો તેનાથી પ્રેરિત થાય અને તેના તરફ આકર્ષાય. આ કારણે દર વર્ષે આ દિવસે શાળા, કોલેજો અને અન્ય સંસ્થાઓમાં હિન્દી ભાષામાં અનેક પ્રકારની સ્પર્ધાઓનું આયોજન કરવામાં આવે છે.
હાલમાં હિન્દી ભાષા સામે પડકારો છે
અત્યાર સુધી હિન્દીને રાષ્ટ્રભાષાનો દરજ્જો મળ્યો નથી, તેને બંધારણમાં સત્તાવાર ભાષા તરીકે જાહેર કરવામાં આવી છે.
હાલમાં પશ્ચિમી દેશોના કારણે અંગ્રેજીનો વ્યાપ વધ્યો છે જેના કારણે લોકો હિન્દી બોલવામાં, વાંચવામાં, લખવામાં અને કામ કરવામાં અચકાય છે.
મોટાભાગની રોજગાર અન્ય ભાષાઓમાં ઉપલબ્ધ હોવાથી, લોકો હિન્દી સિવાયની ભાષાઓ શીખવા પર વધુ ભાર આપે છે.
હિન્દીએ હંમેશા અન્ય ભાષાઓના શબ્દો અપનાવ્યા છે. એક તરફ તે સરળ થઈ ગયું છે પરંતુ બીજી તરફ લોકો તેને પોતાની અનુકૂળતા મુજબ ટ્વિસ્ટ કરતા રહે છે, આ બિલકુલ યોગ્ય નથી.
