હેડલાઈન :

• ભારતના નવા મુખ્ય ચૂટણી કમિશનર બનશે જ્ઞાનેશ કુમાર
• 1989 બેચના હરિયાણા કેડરના IAS વિવેક જોશી ચૂંટણી કમિશનર
• વડાપ્રધાન મોદીની અધ્યક્ષતામાં મળેલી બેઠકમાં લેવાયો નિર્ણય
• જ્ઞાનેશ કુમારનો કાર્યકાળ 26 જાન્યુઆરી 2029 સુધીનો રહેશે
• જ્ઞાનેશ કુમાર ભારતીય વહીવટી સેવાના સન્માનિત અધિકારી
• જ્ઞાનેશ કુમારનો મહત્વપૂર્ણ રાષ્ટ્રીય-આંતરરાષ્ટ્રીય મુદ્દાઓ પર પ્રભાવ
• કલમ 370 નાબૂદ,જમ્મુ-કાશ્મીરના વિભાજનના નિર્ણયમાં મુખ્ય યોગદાન
• રામમંદિરના નિર્માણ અંગે સુપ્રીમ કોર્ટમાં રજૂ કરાયેલા દસ્તાવેજોમાં યોગદાન
• AI ચૂંટણી આચારમાં ક્રાંતિકારી પરિવર્તન લાવી શકે તેવો જ્ઞાનેશ કુમારનો મત

વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીના નેતૃત્વમાં મળેલી બેઠકમાં દેશના 26માં મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનરની પસંદગી કરવામાં આવી છે.ચૂંટણી કમિશનર જ્ઞાનેશ કુમારને નવા મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનર તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા છે.

चुनाव आयुक्त ज्ञानेश कुमार को 19 फरवरी 2025 से भारत का नया मुख्य चुनाव आयुक्त नियुक्त किया गया है।

(तस्वीर – भारत का चुनाव आयोग/X) pic.twitter.com/CRNzmbg20N

— ANI_HindiNews (@AHindinews) February 17, 2025

ચૂંટણી પંચના સભ્યોની નિમણૂક માટે નવા કાયદા હેઠળ નિયુક્ત થનારા કુમાર પ્રથમ મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનર છે.તેમનો કાર્યકાળ 26 જાન્યુઆરી,2029 સુધી રહેશે જેના થોડા દિવસો પછી ચૂંટણી પંચ આગામી લોકસભા ચૂંટણીના સમયપત્રકની જાહેરાત કરી શકે છે.1989 બેચના હરિયાણા કેડરના ભારતીય વહીવટી સેવા IAS અધિકારી વિવેક જોશીને ચૂંટણી કમિશનર તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા છે.જોશીનો જન્મ 21 મે,1966 ના રોજ થયો હતો.તેઓ 2031 સુધી ચૂંટણી પંચમાં પોતાની ફરજો નિભાવશે.

કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રી અમિત શાહ અને લોકસભામાં વિરોધ પક્ષના નેતા રાહુલ ગાંધી પસંદગી સમિતિની બેઠકમાં હાજરી આપી હતી.સૂત્રોનું કહેવું છે કે રાહુલ ગાંધીએ સુપ્રીમ કોર્ટની સુનાવણીનો હવાલો આપીને બેઠક મુલતવી રાખવાની માંગ કરી છે,જેને સમિતિએ સ્વીકારી નથી.

15 માર્ચ 2024 થી ચૂંટણી કમિશનર તરીકે નિયુક્ત થયેલા જ્ઞાનેશ કુમાર ભારતીય વહીવટી સેવાના ખૂબ જ સન્માનિત અધિકારી છે.મૂળ આગ્રાના રહેવાસી જ્ઞાનેશ કુમારે તેમનું પ્રારંભિક શિક્ષણ ત્યાં જ મેળવ્યું અને કુમારે કાનપુર સ્થિત ઇન્ડિયન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ ટેકનોલોજી (IIT) માંથી સિવિલ એન્જિનિયરિંગમાં બી.ટેક કર્યું છે. એમ.એડ. પૂર્ણ કર્યા પછી તેમણે ICFAI ખાતે બિઝનેસ ફાઇનાન્સ અને HIID, હાર્વર્ડ યુનિવર્સિટી, યુએસએ ખાતે પર્યાવરણીય અર્થશાસ્ત્રનો અભ્યાસ કર્યો.તેમણે કેરળ સરકારમાં એર્નાકુલમના આસિસ્ટન્ટ કલેક્ટર, અડૂરના સબ-કલેક્ટર, કેરળ રાજ્ય વિકાસ નિગમના SC/ST માટે મેનેજિંગ ડિરેક્ટર, કોચીન કોર્પોરેશનના મ્યુનિસિપલ કમિશનર અને અન્ય પદો પર પણ સેવા આપી છે.

કેરળ સરકારના સચિવ તરીકે કુમારે નાણાકીય સંસાધનો,ફાસ્ટ-ટ્રેક પ્રોજેક્ટ્સ અને જાહેર બાંધકામ વિભાગ જેવા વિવિધ વિભાગો સંભાળ્યા.તેમને ભારત સરકારમાં બહોળો અનુભવ છે,તેમણે સંરક્ષણ મંત્રાલયમાં સંયુક્ત સચિવ, ગૃહ મંત્રાલયમાં સંયુક્ત સચિવ અને અધિક સચિવ,સંસદીય બાબતોના મંત્રાલયમાં સચિવ અને સહકાર મંત્રાલયમાં સચિવ તરીકે કામ કર્યું છે.

તેમના કાર્યકાળ દરમિયાન,જ્ઞાનેશ કુમારે ઘણા મહત્વપૂર્ણ રાષ્ટ્રીય અને આંતરરાષ્ટ્રીય મુદ્દાઓ પર પ્રભાવ પાડ્યો.કલમ 370 નાબૂદ કરવા અને જમ્મુ અને કાશ્મીરના વિભાજનના નિર્ણયમાં સક્રિયપણે ભાગ લેતી વખતે તેમની ભૂમિકા એક મુખ્ય યોગદાન હતી. ઉપરાંત તેમણે ટ્રિપલ તલાક વિરોધી બિલની રચનામાં પણ મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી હતી,જે દેશમાં મહિલાઓના અધિકારો સુનિશ્ચિત કરવા તરફ એક મોટું પગલું હતું.

અયોધ્યામાં રામ મંદિરના નિર્માણ અંગે સુપ્રીમ કોર્ટમાં રજૂ કરાયેલા દસ્તાવેજોમાં પણ તેમનું યોગદાન નોંધપાત્ર હતું.આ કાર્યકાળ દરમિયાન તેમણે રામ મંદિર પર સુપ્રીમ કોર્ટમાં મહત્વપૂર્ણ દસ્તાવેજો પર સાક્ષી અને વહીવટી સહાય પૂરી પાડી.
સહકારી સચિવ પદ પરથી નિવૃત્ત થયા બાદ જ્ઞાનેશ કુમારે ચૂંટણી પંચ સાથે પોતાની નવી સફર શરૂ કરી. ચૂંટણી પ્રક્રિયામાં પારદર્શિતા લાવવામાં તેમનું યોગદાન પ્રશંસનીય રહ્યું છે,ખાસ કરીને ચૂંટણી ખર્ચ અને વચનોનું નિરીક્ષણ કરવામાં.તેઓ સોશિયલ મીડિયાનો ઉપયોગ કરીને નકલી વાર્તાઓનો વિરોધ કરે છે અને ચૂંટણી પ્રક્રિયામાં અખંડિતતા સુનિશ્ચિત કરવા માટે નવા પગલાંના અમલીકરણને સમર્થન આપે છે.

તેઓ એવી પણ આગાહી કરે છે અને માને છે કે આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સ (AI) ચૂંટણી આચારમાં ક્રાંતિકારી પરિવર્તન લાવી શકે છે.તેમનું માનવું છે કે ટેકનોલોજીના યોગ્ય ઉપયોગથી ચૂંટણી પ્રક્રિયાને વધુ પારદર્શક અને કાર્યક્ષમ બનાવી શકાય છે.ચૂંટણી કમિશનર તરીકે જ્ઞાનેશ કુમારનો કાર્યકાળ 26 જાન્યુઆરી, 2029 સુધી રહેશે.આ સમયગાળા દરમિયાન,તેમણે ભારતના મોટાભાગના મોટા રાજ્યો સહિત કુલ 22 વિધાનસભા ચૂંટણીઓનું સંચાલન સુનિશ્ચિત કરવું પડશે.આ જવાબદારી તેમની વહીવટી કુશળતા અને નેતૃત્વની કસોટી હશે,અને તેમના કાર્યકાળ દરમિયાન ચૂંટણી પ્રક્રિયામાં મોટા ફેરફારો અને સુધારાની અપેક્ષા છે.
26 મા મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનર તરીકેના તેમના કાર્યકાળ દરમિયાન,કુમાર આ વર્ષના અંતમાં બિહાર વિધાનસભાની ચૂંટણીઓ અને 2026 માં કેરળ,પુડુચેરી,તમિલનાડુ અને પશ્ચિમ બંગાળ વિધાનસભાની ચૂંટણીઓ માટે જવાબદાર રહેશે.

કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રાલયમાં તેમના કાર્યકાળ દરમિયાન,કુમારે જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં બંધારણની કલમ 370 ની કેટલીક જોગવાઈઓ રદ કર્યા પછી નિર્ણયને લાગુ કરવામાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવી હતી અને 15 માર્ચ,2024 ના રોજ ચૂંટણી કમિશનર તરીકેનો કાર્યભાર સંભાળ્યો હતો.કુમાર 1988 બેચના કેરળ કેડરના IAS અધિકારી છે.

SORCE : પત્રિકા