હેડલાઈન :

• કેન્દ્રની નરેન્દ્ર મોદી સરકાર વક્ફ સુધારા બિલ સંસદમાં રજૂ કરવા સજ્જ
• વક્ફ બિલને લઈ મુસ્લિમ સમુદાયમાં જોવા મળી રહેલી ગેરમાન્યતાઓ
• મુસ્લિમ સમુદાયનો એક વર્ગ સમર્થનમાં છે જ્યારે બીજો વર્ગ બિલના વિરોધમાં
• સરકાર અનુસાર વકફ સુધારા બિલ દ્વારા મિલકતોનું સારું સંચાલન સુનિશ્ચિત કરશે
• કેન્દ્રીય લઘુમતી મંત્રી કિરેન રિજિજુએ કહ્યું કોઈના અધિકારો છીનવી લેવાની વાત ભૂલી જાઓ

નરેન્દ્ર મોદી સરકાર લોકસભામાં આ બિલ પસાર કરાવવા માંગે છે.બિલની જોગવાઈઓનો વિગતવાર વિચાર કર્યા વિના,ઘણા મુસ્લિમ સંગઠનો પાયાવિહોણા આશંકાઓ ઉભી કરી રહ્યા છે અને બિલનો વિરોધ કરી રહ્યા છે.આવી સ્થિતિમાં આ બિલ સાથે જોડાયેલી માન્યતાઓ અને વાસ્તવિકતાઓને જાણવી અને સમજવી મહત્વપૂર્ણ છે.

આ બિલ અંગે મુસ્લિમ સમુદાયનો એક વર્ગ તેનું સમર્થન કરી રહ્યો છે જ્યારે બીજો વર્ગ આ બિલનો વિરોધ કરી રહ્યો છે.ઘણા મુસ્લિમ હસ્તીઓનું કહેવું છે કે સરકાર લઘુમતી સમુદાયના ધાર્મિક બાબતોમાં દખલગીરી વધારી રહી છે.અને આ જ હેતુ માટે તે આ બિલ પસાર કરાવવા માંગે છે.પરંતુ આ બિલને સમર્થન આપતી સરકાર કહે છે કે વકફ સુધારા બિલ દ્વારા, તે વકફ મિલકતોનું વધુ સારું સંચાલન સુનિશ્ચિત કરશે.

કેન્દ્રીય લઘુમતી મંત્રી કિરેન રિજિજુએ કહ્યું છે કે કોઈના અધિકારો છીનવી લેવાની વાત ભૂલી જાઓ આ બિલ એવા લોકોને અધિકારો આપવા માટે લાવવામાં આવ્યું છે જેમને આજ સુધી તેમના અધિકારો મળ્યા નથી.

– વક્ફ બિલ અંગેની ગેરસમજો

માન્યતા – 1 : શું વકફ મિલકતો નાબૂદ થશે ?

હકીકત: વકફ તરીકે માન્ય રીતે જાહેર કરાયેલી કોઈપણ મિલકત રદ કરવામાં આવશે નહીં.

સમજૂતી :
એકવાર મિલકત વકફ તરીકે જાહેર થઈ જાય પછી તે કાયમ માટે એવી જ રહે છે
આ બિલ ફક્ત વધુ સારા સંચાલન અને પારદર્શિતા માટેના નિયમોને સ્પષ્ટ કરે છે
આ બિલ જિલ્લા કલેક્ટરને એવી મિલકતોની સમીક્ષા કરવાની મંજૂરી આપે છે જેને ખોટી રીતે વકફ મિલકત તરીકે જાહેર કરવામાં આવી હોય ખાસ કરીને જો તે ખરેખર સરકારી મિલકત હોય
કાયદેસર વકફ મિલકતોનું રક્ષણ કરવામાં આવશે

માન્યતા – 2 : શું વકફ મિલકતોનો સર્વે નહીં થાય ?
હકીકત : ના, વકફ મિલકતોનો સર્વે થશે.

સમજૂતી :
આ બિલ સર્વે કમિશનરની ભૂમિકાને નાબૂદ કરે છે અને આ જવાબદારી જિલ્લા કલેક્ટરને આપે છે
જિલ્લા કલેક્ટર હાલની મહેસૂલ પ્રક્રિયાઓનો ઉપયોગ કરીને સર્વેક્ષણ કરશે
આ ફેરફારનો હેતુ સર્વેક્ષણ પ્રક્રિયા બંધ કર્યા વિના હાલના રેકોર્ડમાં સુધારો કરવાનો છે

માન્યતા – 3 : શું વક્ફ બોર્ડમાં બિન-મુસ્લિમો બહુમતી બનશે ?
હકીકત : ના,બોર્ડમાં બિન-મુસ્લિમોનો સમાવેશ થશે પરંતુ તેઓ બહુમતીમાં નહીં હોય.
સમજૂતી :
આ બિલ સેન્ટ્રલ વક્ફ કાઉન્સિલ અને રાજ્ય બોર્ડ માટે ઓછામાં ઓછા બે બિન-મુસ્લિમ સભ્યો રાખવા ફરજિયાત બનાવે છે
બોર્ડના મોટાભાગના સભ્યો હજુ પણ મુસ્લિમ સમુદાયના રહેશે
આ ફેરફારનો હેતુ મુસ્લિમોના પ્રતિનિધિત્વને ઘટાડ્યા વિના બોર્ડમાં નિષ્ણાતોને પ્રોત્સાહન આપવા અને પારદર્શિતા વધારવાનો છે.

માન્યતા – 4 : શું નવા સુધારા હેઠળ મુસ્લિમોની ખાનગી જમીનો સંપાદિત કરવામાં આવશે?
હકીકત : કોઈ પણ વ્યક્તિગત જમીન સંપાદિત કરવામાં આવશે નહીં
સમજૂતી :
આ બિલ ફક્ત તે મિલકતોને જ લાગુ પડશે જેને વકફ જાહેર કરવામાં આવી છે
આનાથી એવી ખાનગી કે વ્યક્તિગત મિલકતને અસર થતી નથી જે વકફ તરીકે દાન કરવામાં આવી નથી
ફક્ત સ્વેચ્છાએ અને કાયદેસર રીતે વકફ તરીકે જાહેર કરાયેલી મિલકતો જ નવા નિયમો હેઠળ આવશે
માન્યતા – 5 : શું સરકાર આ બિલનો ઉપયોગ વકફ મિલકતો પર કબજો મેળવવા માટે કરશે?
હ હકીકત : આ બિલ જિલ્લા કલેક્ટરને કોઈ મિલકતને ખોટી રીતે વકફ મિલકત તરીકે વર્ગીકૃત કરવામાં આવી છે કે કેમ તેની સમીક્ષા અને ચકાસણી કરવાની સત્તા આપે છે.ખાસ કરીને સરકારી મિલકતના કિસ્સામાં.
પરંતુ આ બિલ માન્ય રીતે જાહેર કરાયેલ વકફ મિલકતોને જપ્ત કરવાની મંજૂરી આપતું નથી.

માન્યતા – 6 : શું આ બિલ બિન-મુસ્લિમોને મુસ્લિમ સમુદાયની મિલકતનું નિયંત્રણ અથવા સંચાલન કરવાની મંજૂરી આપે છે?
હકીકત : જોકે વકફ સુધારા બિલમાં ફરજિયાત બનાવવામાં આવ્યું છે કે સેન્ટ્રલ વકફ કાઉન્સિલ અને રાજ્ય વકફ બોર્ડમાં ઓછામાં ઓછા બે સભ્યો બિન-મુસ્લિમ હોવા જોઈએ. બોર્ડમાં વધારાની કુશળતા અને દેખરેખ લાવવા માટે આ સભ્યો ઉમેરવામાં આવ્યા છે.મોટાભાગના સભ્યો મુસ્લિમ સમુદાયના હશે.જેના કારણે સમુદાય ધાર્મિક બાબતો પર નિયંત્રણ જાળવી રાખશે.

માન્યતા – 7 : શું ઐતિહાસિક વકફ સ્થળો જેમ કે મસ્જિદો, દરગાહ અને કબ્રસ્તાનની પરંપરાગત સ્થિતિને અસર થશે?
હકીકત : આ બિલ વકફ મિલકતોના ધાર્મિક કે ઐતિહાસિક સ્વભાવમાં દખલ કરતું નથી. તેનો ઉદ્દેશ્ય વહીવટી પારદર્શિતા વધારવા અને કપટી દાવાઓને રોકવાનો છે.આ સ્થળોની પ્રકૃતિ બદલવાનો કોઈ ઈરાદો નથી.

માન્યતા – 8 : શું આ બિલનો હેતુ મુસ્લિમ સમુદાયના ધાર્મિક બાબતોનું સંચાલન કરવાના અધિકારમાં દખલ કરવાનો છે?
હકીકત : બિલનો મુખ્ય ધ્યેય રેકોર્ડ સુરક્ષિત અને સાચવવાની પ્રક્રિયામાં સુધારો કરવાનો છે.ગેરવહીવટ ઘટાડવા અને જવાબદારી સુનિશ્ચિત કરવા.તે મુસ્લિમ સમુદાયના ધાર્મિક સંપત્તિના સંચાલનના અધિકારને છીનવી લેતું નથી; તેના બદલે તે આ સંપત્તિઓનું પારદર્શક અને કાર્યક્ષમ રીતે સંચાલન કરવા માટે એક માળખું પ્રદાન કરે છે.
આ ઉપરાંત બિલમાં ઘણા આવશ્યક પાસાઓ પણ છે જેનો વધુ સ્પષ્ટતા માટે અને ખોટી માહિતીના ફેલાવાને ટાળવા માટે વિચારણા કરવાની જરૂર છે.
– રાજ્ય વકફ બોર્ડ માળખાનું વિસ્તરણ
વકફ બિલમાં આ સુધારો રાજ્ય વકફ બોર્ડમાં શિયા,સુન્ની,બોહરા,આખાખાની અને પછાત મુસ્લિમ સમુદાયોનું વ્યાપક પ્રતિનિધિત્વ સુનિશ્ચિત કરે છે.તેમાં શિયા,સુન્ની અને પછાત મુસ્લિમ સમુદાયોમાંથી ઓછામાં ઓછા એક સભ્ય બોર્ડમાં હોવા જોઈએ તે ફરજિયાત છે.તેનો ઉદ્દેશ્ય બોર્ડમાં મુસ્લિમ વસ્તીના વિવિધ વર્ગોને સ્થાન આપવાનો છે. જેથી વકફ મિલકતના સંચાલનમાં દરેકનું પ્રતિનિધિત્વ સુનિશ્ચિત કરી શકાય.

આ બિલનો અનેક હિસ્સેદારો દ્વારા સખત વિરોધ કરવામાં આવ્યો છે જેમાં અનેક સાંસદો અને ઓલ ઈન્ડિયા મુસ્લિમ પર્સનલ લો બોર્ડ,જમિયત-એ-ઉલેમા-એ-હિંદ અને જમાત-એ-ઈસ્લામી હિંદ જેવા સંગઠનોનો સમાવેશ થાય છે.તેમનો દલીલ છે કે તે ભારતના બંધારણના અનુચ્છેદ 14, 15, 25, 26 અને 300 A જેવી બંધારણીય જોગવાઈઓનું ઉલ્લંઘન કરે છે,જે સમાનતા,ભેદભાવ ન રાખવા,ધાર્મિક સ્વતંત્રતા અને મિલકત અધિકારો સાથે સંબંધિત છે.